Arama
Barbaros Hayreddin Paşa’nın vasiyeti neydi?
Osmanlı donanmasında "deniz" denilince akla gelen ilk isimdi Barbaros Hayreddin Paşa. Gerçekleştirdiği fetihlerle Osmanlı'nın Akdeniz'deki hakimiyetini sağladı, "kaptan-ı derya" rütbesine yükselerek hizmetlerini sürdürdü. İspanya'da baskı ve zulüm altındaki Müslümanların Cezayir'e yerleşmelerini sağlayarak, bu beldenin zenginleşmesini ve "Türklerin Hindistan'ı" olarak şöhret kazanmasını sağladı. Peki, Barbaros Hayreddin Paşa'nın vasiyeti neydi? Barbaros Hayreddin Paşa'nın hayatını derledik.
Barbaros'un donanmanın başına geçmesi ile Osmanlar karaların yanı sıra denizde de hâkimiyet kurdular. İspanya ile Fransa arasında Monsone Ateşkesi yapılınca papanın liderliğinde İspanya-Venedik-Papalık-Malta Şövalyeleri ve diğer küçük İtalyan devletleri arasında Türklere karşı bir ittifak oluşturuyordu. Çok büyük bir donanma meydana gelmişti, ancak komutanlar arasında geçimsizlik, kıskançlıklar ve itimatsızlıklar mevcuttu. İspanyollar, Venediklilerin kendilerini Osmanlı donanmasına yem yapacağından şüphelenirken, aynı şüphe Venedik tarafında da vardı. Barbaros ise düşman donanmasındaki bu durumun farkındaydı.
Haçlı donanmasının başına, Venedik'in istememesine rağmen Andre Doria getirildi. Hedef seçiminde de anlaşmazlık çıktı. Venedikliler Doğu, İspanyollar ise Batı Akdeniz'deki Türk topraklarını ele geçirme taraftarıydı. Antlaşma sağlanamayınca ilk planda Türk donanmasının yok edilmesi, sonra karşılaşacak duruma göre hareket edilmesi kararlaştırıldı. Düşman donanmasının hareketini ve Girit civarında bulunan Salih Reis idaresindeki 20 gemilik filoya saldıracağını haber alan Barbaros da İstanbul'dan ayrıldı. Ege Denizi'nde Osmanlıların eline geçmemiş adaların bir kısmını aldı. 24Eylül de Osmanlı donanması Preveze limanına vardı.
Barbaros, düşmanlarından önce davranarak Preveze Körfezi'ne girdi. Doria'nın idaresindeki donanma sayıca kendisinden üstün ve daha büyük gemilere sahip olduğu için Haçlılara açık denizde karşılaşmak aleyhindeydi. Körfezin içinde büyü gemilerin geçemeyeceği bir sığlığın ardına gizlenerek düşmanın açık vermemesini bekledi. Düşmanları, karaya asker çıkararak Preveze'yi kuşattıkları takdirde iki ateş arasında kalabilirdi, ancak Doria böyle bir hamle yapmadı. Osmanlı donanmasını oradan çıkaramayacağını anlayan Andre Doria,26,27 Eylül gecesi Preveze açıklarından ayrılarak, daha güvenli bir yere doğru hareket etti.
27 Eylül sabahı Barbaros onları takibe başladı. Haçlı donanmasının kadırga ve kalyonlardan oluşan bir karma filo olduğu için yol alırken problemlerle karşılaştılar. 28 Eylül'de Osmanlı donanması onları yakaladı. Deniz çarşaf gibiydi. Koskoca kalyonlar hareketsiz kaldılar. Barbaros ise, Akdeniz'de rüzgârın her zaman uygun olmamasından dolayı rüzgârla hareket eden kalyonlar yerine kürekle çalışan kadırgaları tercih ettiği için sıkıntıda değildi.
Venedik'in en büyük denizcilerinden Alessandro Condalmiero'nun idaresindeki devasa kalyon Haçlı donanmasından ayrı düşerek Türklerin karşısında kalakaldı. Bu geminin yanında cüce kalan Türk kadırgaları ona saldırırken, Doria'dan yardım gelmedi. Akşam doğru rüzgâr da Haçlı donanmasının lehine esmeye başladı, ancak komutanların yalvarmalarına rağmen Doria, Türklerin üzerine hareket etmedi. Osmanlı gemileri bir taraftan Venedik kalyonuna saldırırken, diğer taraftan da Haçlı donanmasından ayrı düşmüş gemileri avlıyordu.
Andre Doria, Türk donanmasının üzerine gideceğine rotasını açık denize çevirdi. Ancak Barbaros hafif kasırgaları için elverişli kıyıları bırakarak, kendi aleyhine olacak bir ortamda Haçlılarla savaşacak kadar basit bir denizci değildi.
29 Eylül günü sabah olduğunda ise Doria donanmasını toplayıp kaçtı. Kaçarken kimse görmesin diye Amirallik fenerini bile söndürmüştü. Osmanlı donanması çok az bir kayıpla Preveze Savaşı'nı kazandı.
Preveze Deniz Savaşı, ülkemizdeki Tük denizcilik tarihinin en önemli zaferlerinden birisi olarak kutlanırken, bazı batılı yazarlar 5-6 Venedik gemisinin batırıldığını, bu yüzden fazla önemsenmemesi gerektiğini belirtir. Ancak Hammer dahi, Preveze'daki Haçlı donanmasının kaybını 128 gemi olarak verir.
Preveze Savaşı, daha sonra 1571'de Türk donanmasının yok edildiğini İnebahtı Savaşı gibi büyük bir deniz muhaberesi değildir. Ancak bu savaştan sonra çeyrek asır boyunca, Türkler Akdeniz'de üstünlüğünü elde tuttu.
1543'teki Nice seferinden sonra Barbaros Hayreddin, bir daha sefere çıkmadı. Tersanelere çeki düzen vermekle uğraştı. Hastalıktan kısa bir süre sonra 5 Temmuz 1546'da vefat etti. Ölümüne ''Mate Reisü'l-Bahr (Denizin Reisi öldü)'' sözü ile tarih düşüldü. Osmanlı donanmasının hareket ettiği yer olan bu limana gömülmeye kendisi vasiyet etti. Böylece öldüğünde bile çok sevdiği denizden ve gemilerden uzak kalmayacaktı. İstanbul'dan ayrılacak olan donanma Beşiktaş'taki Hayreddin iskelesine demir atar, sonra denize açılırdı.