Arama
Çanakkale Savaşı'na giden 'Edebiyat Heyeti'
Çanakkale Cephesi, Birinci Dünya Savaşı'nda Türk milletinin topyekûn mücadele ettiği ve topyekûn kazandığı bir zaferdi. Bu birlik ve beraberliğin mimarları arasında şairler, yazarlar, bestekarlar ve ressamlar da vardı. Çanakkale Savaşları, Türk sanatkarlar için ondan manevi bir duygu oluşturmak, milletin heyecanını yükseltmek, kahramanlık ve fedakarlık hislerini en son derecesine çıkarmak için önemli bir fırsat, aynı zamanda bir sınav oldu. Dünya Savaşı'nın sonuçları ne olursa olsun Çanakkale'nin anlam ve büyüklüğünü tespit etmek ve gelecek nesillere aktarmak sanatkarlarımız için milli bir borçtu.
Harp edebiyatı, bir milletin yaşadığı çetin mücadeleler karşısındaki dayanıklılığı, birlik ve beraberliği, tarihî farkındalığı göstermesi noktasında başvurulabilecek temel kaynaktır. Avrupa ve Amerika, zengin bir harp edebiyatı geleneği yaratmasını bilmiştir. Türk edebiyatına bakıldığında üzücü bir tablo karşımıza çıkar. Türk tarihinin son iki yüz yılı büyük dramlarla sonuçlanan, derin travmalara yol açan savaşlarla dolu olduğu halde, harp edebiyatımız yok denecek seviyededir. İnci Enginün, bu vahim durum karşısında "Bütün dünyada savaş ve savaşın yarattığı psikoloji öylesine derinden işlenirken, ya bizim geçirdiğimiz tecrübeler?" demekten kendini alamaz.
Yahya Kemal, söz konusu durumu "Edebiyatımız Niçin Cansızdır" adlı yazısında yer verdiği bir hikâye ile anlatır:
"Büyük harpte, on cephemizin ateşinde hazır bulunmuş çok güzîde ve edebiyat meraklısı bir askerimizin elinde bir gün Çanakkale destanımıza dair Fransızca, mâruf bir eserimizi gördüm; yine bize dâir ve yine Fransızca olmak üzere, buna benzer daha kitapları vardı. Bunu görünce kalbimde bir acı hissettim. Döktüğümüz kanın bile manzarasını Fransızcadan seyretmeğe mahkûmuz dedim. Bizim harp cephelerimiz, edebiyatımızda bin bir safhalarıyla yokturlar, demek ki çok eski harplerimiz gibi bunlar da, seneler geçtikçe unutulacaklardır."
(Derlenmiştir.)