Arama
Dünyada ilklere imza atan sanayi tesisi; Tophane-i Amire
Dünyanın ilk seri atışlı sahra topu Tophane-i Amire'de döküldü. Osmanlı'nın en önemli sanayi tesislerinden biri olan Tophane-i Amire'de asırlar boyunca silah imal edildi. Tesiste "Allah Allah" dendikten sonra ocağa ilk ateş verilir, sadrazam, şeyhülislam gibi devlet büyüklerinin eşliğinde toplar dökülürdü. Peki, Tophane-i Amire'de silahlar nasıl üretiliyordu?
📌III. Selim döneminde yapılan Topçu Kışlası, Top Arabacıları Kışlası, dökümhanenin bir kısmı ve Arabacılar Kışlası Camii 1823 yılındaki Firuzağa yangınında yanınca II. Mahmud, Tophane-i Amire'de kapsamlı bir onarıma gidildi. Bu onarımda, yanan caminin yerine Nusretiye Camii yapıldı. Ayrıca kagir bir vapur malikanesi ile malzeme fabrikası eklendi.
📌Daha sonraki yıllarda Tophane-i Amire bünyesinde başka yapılar da inşa edildi. Son dönemlerinde Tophane-i Amire'de bulunan yapılar şu şekildedir: Top dökümhanesi, vapur makinehanesi, marangozhane, demirhane, çarkhane, saraç atölyesi, nakkaş atölyesi, alethane, terzihane, avadanlıkhane, mastarhane, kılıçhane, tüfenkhane, sandık ve model atölyeleri.
📌Zeytinburnu Demir Fabrikası'nın 1846 yılında faaliyete geçmesiyle top ve diğer silahlar burada dökülmeye başlandı. 1850 yılında fabrikanın tam kapasiteyle çalışmaya başlaması sonucunda Tophane-i Âmire'deki top dökümü yavaş yavaş kaldırıldı.
📌Bu tarihlerden sonra Zeytinburnu Fabrikası'nda dökülen toplar yine burada dövülüp tavlandıktan sonra, kaba haliyle soğuk işlerinin yapılması için Tophâne-i Âmire'ye gönderilirdi. Burada tornadan geçirilen toplar, perdahlanmak ve diğer işlemleri yapılmak üzere ilgili bölümlere gönderilirdi. Tophâne'de büyük bir çarkhâne, namlu delme ve yiv açma, nişangâh ve kama şubeleriyle namlu tavlama ve sulama tesisatları bulunmaktaydı.
📌Kârhâne, Tophane-i Amire müştemilâtında top dökümünün gerçekleştirildiği binaydı. Dökümhane de denilen bu yapı ilk defa Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırıldı. Bu bina, iki parçalı ve çok büyük çapı toplar dökebilecek kadar büyük ve bu anlamda döneminin en iyi dökümhane binasıydı. Matrakçı Nasuh'un İstanbul gravüründen kârhânenin, üç kubbeli veya üç bacalı bir bina olduğu görülür.
Kanuni, üç kubbeli bu binayı yıktırarak yerine iki kubbeli daha büyük bir bina yaptırdı.