Arama
Dünyanın bilinen ilk portreleri Fayyum
Fayyum Portreleri, Roma devrinde Mısır'da mumyaların üzerlerine yerleştirilen ahşap plakalara yapılmış gerçekçi portrelerdir. Çarpıcı bakışlarıyla izleyiciye direkt olarak bakan bu çehreler, dünyanın bilinen ilk portreleridir. Bu eserler, ayrıca eşsiz özellikleriyle bilinen ilk tipik ikon resimlerdir. İşte yüzlercesinin günümüze ulaştığı mumya portreleri hakkında detaylar...
Herkesin mumya portresi yaptırmaya gücü yetmediği çıkarılan portresiz mumyalardan anlaşılmaktadır. Bulgulara göre açılan mumya mezarlarından sadece yüzde bir ya da ikisinin portresi bulunmaktaydı. Portrelerin bu denli yüksek fiyatlı olmasının nedeni ressamın emeğinden ziyade Mısır dışından getirilen malzemelerin oldukça pahalı olması ile açıklanmaktadır.
Yapılma amacı ölüm yolculuğunda kişiye eşlik etmesi olan bu portrelerin sahipleri hep yoğun bir ruh hali içerisindedirler. Portrenin sahibi öleceğini bilir, bu yüzden neşeli değildir, aksine üzgün ya da derin bakar bizlere, gözleri kocaman kocamandır. Genellikle ölmeye yakın zamanlarda muhtemelen hasta haliyle modellik yapması da portre sahiplerinin buruk bir ruhu hali yansıtmasının sebebidir. İzleyici ilk kez bir Fayyum Portreleriyle karşılaştığında, yüzlerdeki sükûnet izleyiciyi kısa bir süre durdurur ve sonra düşündürür. Bu portreler izleyende sahiplerini kaybetmiş ya da terk edilmiş eski bir eve girip, eski ev sahiplerinin albümlerindeki fotoğraflara baktığımızda bir zamanlar yaşayan insanların artık yaşamadıklarını kavradığımız o andaki hissettiklerimizle özdeş duygular uyandırırlar. Portre direkt kendisini izleyen bizlere adeta şunları söylemekte: Beni unutma! Bir zamanlar ben de yaşıyordum. Tıpkı senin gibi!
Günümüze değin gelen tüm portreler mezarlarda bir arada iken, sergileme mekânlarında birbirlerinden ayrılmıştırlar. Bugün mumya portreleri dünyanın farklı bölgelerindeki önemli arkeoloji müzelerinin hepsinde sergilenmektedir. Paris Louvre Müzesi, British Museum, İskoçya Kraliyet Müzesi, New York Metropolitan Müzesi Fayyum Portreleri'nin sergilendiği önemli sanat müzelerinden bazılarıdır. Fayyum Portreleri, o dönemden günümüze değin gelebilen en iyi korunmuş yapıtlardır. Resimlerin günümüze değin bozulmadan gelmelerinin en önemli nedenlerinden birisi de Mısır'ın iklim özellikleridir. Sıcak ve kuru hava atmosferin etkilerinden koruduğundan, çürüme ve bozulma kendiliğinden önlenmiştir.