Arama
İkinci Dünya Savaşı'nın seyrini değiştiren icat: Enigma makinesi
Alan Turing'in İkinci Dünya Savaşı'nda Almanlar'ın "çözülemez" dediği şifreleri çözdüğünü biliyor muydunuz? Ya da Enigma kodunu kırıp savaşı iki yıldan fazla kısaltarak "14 milyon" kişinin hayatını kurtardığını? Sizler için, İkinci Dünya Savaşı'nın seyrini değiştiren icat hakkında bilinmeyenleri derledik.
Tuş takımının hemen üst kısmında 26 harften oluşan ışıklı bir pano vardır. Operatörün her tuşa basımında ışıklı panoda bir harfin ışığı yanar; bu harf, karşılık gelen şifreli karakterdir. Enigma'daki matematiksel fonksiyonlar 26 elemanlı harf kümesindeki permütasyonlarıdır. Bu permütasyonlar ticari Enigma'da üç rotor ve bir yansıtıcıyla ifade ediliyordu. Her bir rotorun bir tarafında 26 pin, diğer tarafında 26 levha bulunuyordu. Her bir pin, rotorun öbür yüzündeki levhalardan birine içerden bir kablo ile bağlıydı.
Böylece bir pinden geçen elektrik akımı rotorun diğer tarafında bir levhadan çıkıyor ve bu da 26 elemanlı bir alfabede bir harf ifade ediyordu.
Bletchley Park'ta kriptoloji ekibiyle çalışan Turing, bir süreliğine Alman deniz kuvvetlerine ait şifrelerin kırılımı için çalışan kriptoanaliz ekibinin başına getirildi. Bu görevdeyken, Alman şifrelerini kırmak için yeni yöntemler geliştirir ve Enigma cihazı tarafından üretilen şifreleri kırmaya yarayan 'Bombe' isimli bir elektromekanik makinanın tasarımına katkıda bulundu.
Böylece Almanlar'ın en önemli iletişim araçları olan hücumbot ve denizaltılarının İngilizler ve müttefikleri tarafından satır satır okunabilmesini sağladı.
Turing, İkinci Dünya Savaşı'nın gidişatını değiştiren tarihi ve askeri bir figür haline geldi. Turing, çok fazla şey biliyordu. İngiliz Hükümeti, hayatının sonuna kadar onu yalnız bırakmamalıydı. Başarıları nedeniyle kahraman ilan edilmesi gerekirken, "devlet sırrı" adı altında tüm başarıları görmezden gelindi.
''50 yıl içinde bilgisayaraların depolama kapasitelerinin 10⁹ civarında olacağını düşünüyorum. Bu sayede Taklit Oyunu'nu o kadar iyi oynayacaklar ki, yalnızca 5 dakika inceleme yapmasına izin verilen bir sorgucunun verdiği kararların %30'unun yanlış olacağına inanıyorum.''
Turing, sonrasında fikirlerini gerçekleştirmek için destek bulamayıp sürekli engellerle karşılaştı. Fakat yılmadı, "Bilgisayar Mekanizması ve Zeka" makalesinde yapay zeka hakkında yazı yazan Turing, bir makinenin "akıllı" olması için gereken şartları belirleyen bir deney tasarladı.
Turing, bir yandan da yapay zekâ ve makine zekâsı üzerine çalışmalara başladı. Çalışmalarının sonucunda bugün Turing Testi olarak da adlandırılan, bir makinanın insan seviyesinde ve zeki olduğunu gösteren test ortaya çıktı. Bilgisayar için satranç programı da tasarlayan Alan Turing, bilgisayarı gerçek insanlarla test etmiş ve başarılı oldu.
Dijital bilgisayarlara giden ilk adım olarak görülen Bombe cihazları, Nazileri şifreli mesajlarını deşifre ederek müttefik devletlere Nazi Almanyası karşısında çok büyük bir avantaj sağladı. Tarihçilerin tahminine göre Enigma'nın kırılması savaşı iki yıldan fazla kısaltarak "14 milyon" kişinin hayatı kurtardı. Fakat Turing, uzun yıllar boyunca unutuldu. 42 yıllık ömründe sadece bilime değil, insanlığa ve düşünce tarihine de sayısız değer kattı.