Arama
İslam uygarlığında eğitime dair 22 ilginç bilgi
Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'in, camileri öğrenimin birincil mekanı haline getirdiğini biliyor muydunuz? Peki ya, İslam uygarlığında okulların gelişmesiyle ortaya çıkan dört farklı okul türünün özelliklerini? Veya Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'da kurduğu külliyelerle bugün "kampüs" olarak adlandırdığımız eğitim kurumunun temellerini attığını? İslam uygarlığında eğitime dair 22 ilginç bilgiyi siz Fikriyat okuyucularıyla buluşturuyoruz.
Müslümanların inşa ettiği birçok yapıda olduğu gibi, okul inşaatlarında da harcamadan kaçınılmamış ve estetiğe özel bir önem verilmişti.
Okul yapılarının her birinde derslik, namazgâh, lojman ve abdesthane olarak kullanılan, bir, iki, üç ya da dört eyvanlı avlular bulunuyordu.
Eğitim faaliyetlerine devlet ya da baştaki halife tarafından ilk defa denetlenme getirildi; eğitmenlerin ders vermeye başlamalarından önce izin almaları gerekiyordu.
14'üncü yüzyılda yaşayan Müslüman eğitimci İbnü'l Hac, okullar hakkında şu sözlere yer vermişti:
"Mektepler ücra semtlerde değil, pazarlarda veyahut işlek caddelerde olmalıdır. Mektep ilim evidir, aşevi değildir, binaenaleyh talebeler mektebe yemek yahut para getirmemelidir. Bir muallim vekili olmalıdır ki sınıfı nizama koysun, misafirleri makamına göre tasnif etsin, uyuyanları uyandırsın, abesle iştigal edeni veyahut icap edeni yapmayanı ikaz etsin ve dersleri dinletsin. Sınıfta gevezelik etmek, gülmek ve şakalaşmak men edilmelidir."
15'inci yüzyıla gelindiğinde Osmanlı İmparatorluğu, Bursa ve İstanbul gibi şehirlerde eğitim kompleksleri kurdu ve eğitimde yeni bir çığır açtı.
Külliye adı verilen bu sistemde kampüs benzeri bir eğitim söz konusu olup külliye içerisinde cami, hastane, mektep, aşevi ve yemekhane gibi tesisler bulunuyordu.
Bu imkânlar eğitimi daha geniş kitlelere ulaştırırken, eğitimin yanı sıra ücretsiz yemek, sağlık hizmetleri ve bazı durumlarda konaklama imkânı da sunuluyordu.
İstanbul'daki Fatih Külliyesi, bilim ve ilahiyat alanlarında eğitim veren sekiz medresesiyle böyle bir eğitim kompleksiydi.