Arama
İslam uygarlığında mimari eserlerin ağırlığını taşıyan kemerler
İslam uygarlığı, çok sayıda yeni mimari fikir ve stilin yükselmesinde öncü oldu. Müslüman mimar ve mühendisler, önceki medeniyetlerin mimari becerilerini geliştirip yepyeni formlar keşfettiler. Hem büyük açıklıkları birbirine bağlayan, hem de ağır yükler taşıyan kemerler, zamanla mimarinin olmazsa olmazları haline geldiler. Teknik anlamda yapıya sağladığı desteğin yanında eserlere eşsiz bir estetik katması nedeniyle de sık sık tercih edilen mimari unsurlardan oldular. Bugün pek çok yapıda gördüğümüz kemerlerin bin yıl öncesine uzanan geçmişine dair bilinmeyenleri derledik.
🔸 At nalı kemer, yarım dairesel yaylara dayanıyordu ama hafifçe genişletilmek suretiyle yarım daireden biraz daha açık olması sağlanmıştı.
🔸 Çok güçlü olmamakla beraber son derece etkileyici görünen bu kemer, Müslümanlar tarafından yapılan ilk kemer uyarlamasıydı ve 706 ve 715 yılları arasında inşa edilen Şam Emeviye Ulu Camii'nde kullanılmıştı.
🔸 İslam kültüründe at nalı, veliliği ve kutsallığı simgelemekteydi. Yapısal açıdan bakıldığındaysa, at nalı kemer klasik yarım dairesel kemerden daha fazla yükseklik sağlıyordu.
🔍 İslam uygarlığında mimarlık hakkında bilinmesi gereken gerçekler
🔸 Avrupa topraklarında ilk örneği, yapımı 756 yılında başlayan ve 40 yıl süren Kurtuba Ulu Camii'nde görülür.
🔸 Sanat, bilim ve inşaatla uğraşan ve İspanya'nın güneyinde ve kuzeyinde Hristiyanların yaşadığı bölgelere gidip gelen Müsta'ribler tarafından kuzeye taşınan kemer, İspanyolların yaşadığı Endülüs'e ulaşmıştır.
🔸 Müsta'ribler tarafından hazırlanan resimli el yazmalarında ve mimarların nazım planlarında kemer tasarımlarına rastlamak mümkündür.
🔸 Bunlardan birinin adı Beatus of Lebana olup Magins adlı müellifi, Leon yakınlarındaki St. Miguel de Esacalda Manastırı'nda çalışıyordu.
🔸 Mağribi üslupta inşa edilen ve at nalı kemerler bulunan bu manastır 913'te Kurtuba'dan gelen keşişler tarafından inşa edilmişti.
🔸 At nalı kemer İngiltere'de Mağribi kemeri olarak tanınır. Victoria döneminde popüler olan bu mimari form, Liverpool ve Manchestar'daki tren garları gibi büyük yapıların girişinde kullanılmıştır.
🔸 1830 yılında John Foster tarafından tasarlanan bu kemerler Kahire Kapısı'ndaki kemerlere benzemektedir. Bugün, bir at nalı kemerleri Manchester'daki Cheetham Hill Sinagogu'nun (1870) ön girişinde görebilirsiniz.
🔸 Kemerdeki ustalıklarından son derece emin olan Müslümanlar, kemerin formu ve kemer yapım teknikleri hakkında dikkat çekici bazı deneyler yapmaya girişmişlerdi. Bu deneylerden bir tanesi, kesişen kemerlerin kullanımı olup ilave yapısal kuvvet sağlamıştı.
🔸 Bu yeni kemer formu sayesinde daha büyük ve yüksek yapılar inşa ederek alttaki ilk sıranın üzerinde ikinci bir sıra kemer koymak mümkün hale geliyordu. Bu yapının en güzel örneği Kurtuba Ulu Camii'nde görülebilir.