Arama
Kahve Avrupa’ya nasıl yayıldı? Türk kahvesinin tarihi yolculuğu...
Kırk yıl hatırı olan, sohbetlerimizin vazgeçilmezi Türk kahvesi asırlardır hayatımızda. O kadar ilgi gördü ki günün ilk yemeği olan kahvaltı bile, kahveden önce yenilen yemek anlamında "kahve altı" olarak anılır oldu. Bu sevgi, Avrupa kültürünü de şekillendirdi. Peki, kahve Avrupa'ya nasıl yayıldı? Gelin, beraber Türk kahvesinin tarihi yolculuğuna çıkalım.
📌 Rivayete göre Habeşistan Beylerbeyi Özdemir Paşa, kahveyi İstanbul'a getirdi. Paşa, Türk kahvesini 40 kişilik kadrolu ustalarla özenle sultana servis etti. Harem'de cariyelere doğru kahve pişirme dersleri de bu dönemde başladı.
📌 Bir diğer rivayete göre de 1554 yılında Suriyeli iki girişimci tarafından (Halepli Hukm ile Şamlı Şems) İstanbul'a getirildi.
📌 Peçevî İbrahim Efendi ise, kahvenin İstanbul'a ilk defa 1555 yılında girdiğini ve bu tarihten önce Rumeli'de kahve ve kahvehanenin bilinmediğini yazdı.
📌 Peçevî'nin ve Gelibolulu Ali Mustafa Efendi'nin eserinde geçtiği şekliyle; Halepli Hakem (Hekim) adında biri ile Şamlı Şems adında bir zarif İstanbul'a gelerek, Tahtakale'de büyük bir dükkân kiralayıp kahve satmaya ve kahvehane işletmeye başladı.
📌 Osmanlı'da çok sevilen ve yeni bir pişirme tekniği ile farklı bir kültür oluşturan kahve, zamanla vazgeçilmez bir içecek haline geldi. Öyle ki günün ilk yemeği olan kahvaltı bile kahveden önce yenilen yemek anlamında "kahve altı" olarak anılır oldu.
📌 Sarayda da oldukça ilgi gördü bu "kara inci". Uzun yol kat ederek payitahta getirilmeye başlandı. Zembillerin içine konan üstü ferde ile sarılan ve onun da üstü çulla örtülen kahve binbir zahmetle rutubetten korunurdu, bu yolculuk esnasında.
📌 Saray teşkilatına "kahveci başı" tahsis edildi. Kahve gün geçtikçe o kadar çok önem arz ediyordu ki, padişahın içeceği kahvenin suyu bile özel olarak Eyüp Tepesi civarındaki Gümüşsuyu'ndan getiriliyordu.
Bazen sadece ☕️ istersin... Peki, sen #pazar kahveni kiminle içmek isterdin? Gönderinin altına etiketle sana #kahve borcu olsun 🙂🙃 pic.twitter.com/xhIgrOyYa8
— Fikriyat (@fikriyatcom) July 26, 2020
📌Saray ve konaklarda kahve sunumu dört kişi ile yapılıyordu.
📌 Kahveci başı, en önde sırmalı bir havlu ile arkasında boş fincanları ve su bardağını tepside taşıyan bir kahveci, bir arkasında sol eli ile güğümü taşıyan bir kahveci ve en son da ise boş tepsi ile diğer bir kahveci sıraya dizilirlerdi.
📌 Üçüncü sıradaki kahveci elindeki güğümden, ikinci sıradaki kahvecinin elindeki tepside bulunan boş fincanlara kahveyi dökerdi, baş kahveci ise bu fincanı alır sultana sunardı. Kahve şekersiz olarak demlenir, kahvenin yanında bir bardak su ve lokum sunulurdu.
📌 İçimi güzel olan kahvenin hazırlaması oldukça zahmetliydi. Yeşil çekirdek olarak alınan kahve, tavalar üzerinde kavrulur, buradan ahşap soğutma kaplarına boşaltılırdı, el değirmenleri veya dibekte dövülür sonra kömür ya da odun ateşinde demlenirdi.
📌Günümüze sade, orta ve şekerli olarak gelen Türk kahvesinin eskiden 40'a yakın demleme çeşidi vardı.
📌 Türkler tarafından bulunan yepyeni demleme metodu sayesinde kahve, güğüm ve cezvelerde pişirilerek "Türk kahvesi" adını aldı.
📌 Kahve, Müslüman toplumlarda kahvehane isimli yeni bir toplanma mekânını da ortaya çıkardı. İlk kahvehane 1511'de Mekke'de bir caminin yanında kuruldu. Daha sonra özellikle cami yakınlarında birçok yerde açıldı.
📌 Günün her saati kitap ve güzel yazıların okunduğu, satranç ve tavlanın oynandığı, şiir ve edebiyat sohbetlerinin yapıldığı kahvehaneler ve kahve kültürü dönemin sosyal hayatına damgasını vurdu.
📌İstanbul'a yolu düşen tüccarlar ve seyyahlar gerekse Osmanlı elçileri sayesinde Türk kahvesinin ünü başka diyarlara ulaştı.