Arama
Kanuni’nin sadrazamı Kara Ahmed Paşa neden idam edildi?
Kanuni'nin vezirlerinden biri olan Kara Ahmed Paşa, 28 Eylül 1555'te idam edildi. Fakat ani gelişen ve sebepleri tam manasıyla tayin edilemeyen bu idamın arkasından döneminde ve sonrasında pek çok farklı görüş ortaya atıldı… Peki, yükseliş döneminin en önemli sadrazamlarından Kara Ahmed Paşa neden idam edildi? Şehzade Mustafa'nın ölümü ile Ahmet Paşa idamı arasında ne gibi bir ilişki vardı?
🔸 Bu idam kararının Kanuni döneminin tarihçilerinden Celâlzâde Mustafa Çelebi'ye göre belli başlı sebepleri vardı.
Ahmet Paşa'nın idam edilmesinin sebebini vezirlik yükünü kaldıramamasına, işlerin üstesinden gelememesine bağlıyordu. Bunun yanında kanunları uygulamayı ihmal etmesi, Nahcıvan seferinde gerekli askerî tedbirleri almaması sebebiyle İran'ın fethi fırsatının kaçırılması da etken olmuştu. Ayrıca Mustafa Çelebi'ye göre değersiz kişilerin sözlerini dinlemesi de paşanın sonunu getirmişti.
🔸 Paşa'nın neden öldürüldüğüne bilgiler yalnızca bununla sınırlı değildi. Olayların bizzat şahidi Hasburg elçisi Busbeke, 14 Temmuz 1556 tarihli mektubunda bu sırlı olayı aydınlatacak cümleler kurmuştu. Türk Mektupları isimli eserde Hasburg, bu hususta duyduğu rivayetleri şöyle aktarır:
Bazı kişilere göre Ahmed Paşa'nın Şehzade Mustafa'ya olan yakınlığı ve ona destek vermesi bu idama sebep olmuştu.
Bir diğer görüş ise Ahmet Paşa'nın Rüstem Paşa'ya yeniden vezirlik yolunun açılabilmesi için kurban gittiği yönündeydi.
🔸 Katip Çelebi ise bu idam meselesi hakkında çok farklı bir anekdot ortaya koyuyordu.
Katip Çelebi'ye göre Ahmed Paşa idam kararını serinkanlılıkla karşılamıştı, fakat ilginç bir isteği vardı. Ölümü cellatlardan olmayacaktı, tanıdığı değer verdiği biri tarafından idam edilmek istenmişti. En nihayetinde kendi seçtiği biri tarafından idam edildi.
🔸 Kara Ahmed Paşa'nın idam meselesini satırlarına taşıyan Osmanlı tarihçilerinden biri de Gelibolulu Ali idi. Ünlü tarihçiye göre paşa hiçbir sebep yokken idam edilmişti. İdamın arkasında Rüstem Paşa'nın siyasi çıkarları yer alıyordu.
🔸 Rüstem Paşa'nın yeniden vezirliğe geçebilmesi için Kara Ahmed Paşa iftiralarla suçlanıyordu. Öyle ki Ali'ye göre bu ani idam kararı, Safevi hükümdarı Şah Tahmasb'ı bile şaşırtmıştı.
🔸 Avusturyalı tarihçi ve doğu bilimleri uzmanı Hammer'ın ise Osmanlı kaynaklarında yer almayan farklı bir görüşü vardı. Bu görüşün arkasında Osmanlı'nın adalete verdiği önem de kendisini gösteriyordu.
🔸 Ahmed Paşa'nın Mısır valiliğine getirttiği Dukakin Mehmed Paşa'nın çok vergi toplaması padişahın dikkatini çekti. Bir önceki valiye göre oldukça fazla vergi toplayan Mehmet Paşa'nın İstanbul'a gönderdiği fazla meblağ, Ahmet Paşa'nın sorgulanmasına neden oldu. Çünkü padişaha göre halktan bu kadar vergi yalnızca zulümle toplanabilirdi. Hammer, bu durumun Ahmed Paşa'yı idama götüren bir neden olabileceğini aktardı.