Arama
Karun Hazinesinin ‘25 asır’ süren yolculuğu
Tarihte zenginliğiyle tanınan Karun, bundan 2500 yıl önce yaşadı. Sahip olduğu servet öyle çoktu ki, rivayetlere göre bu hazinelerin anahtarlarını 300 katır ancak taşıyabiliyordu. Gittiği yere hazinesini de beraberinde götürdüğü için "yürüyen hazine" olarak adlandırılan Karun, Allah'ın emirlerine karşı çıktığı için cezalandırıldı ve hazinesi ile birlikte toprağa gömüldü. Karun Hazinesi 1960'lı yıllarda, Uşak yakınlarında tümülüslerden çıkarılarak ABD'ye kaçırıldı. Ancak bu yolculuk, onun son durağı olmayacaktı…
Lidya dönemine ait en görkemli eserleri barındıran bu hazine 1965, 1966 ve 1968 yıllarında, Türkiye'den aşamalı olarak kaçırıldı.
İlk soygun, 1965 yılında Toptepe tümülüsünde gerçekleşti. Beş kişilik grup, tünel kazarak mezar odasına ulaştı; burada buldukları eserleri dönemin parasıyla 65 bin liraya sattılar.
Ardından 1966'da, İkiztepe tümülüsü 11 kişi tarafından soyuldu ve oda içerisindeki 150 parça önce saklanıp daha sonra 160 bin liraya satıldı.
Güre'deki üçüncü soygun ise 1968 yılında, Aktepe tümülüsünde yapıldı ve bulunan resim ve kabartmalar 40 bin liraya elden çıkarıldı.
Türkiye topraklarında bulunan bu hazinenin tamamına, 1985 yılında New York'taki Metropolitan Müzesi'nde rastlandı. Müzeyi gezen bir Türk gazeteci tarafından fark edilen eserlere dair ihbar, dönemin Kültür Bakanlığına aktarıldı.
Müze depolarında saklanan eserleri geri almak amacıyla, 1987 yılında dava açıldı. Yaklaşık 40 milyon dolarlık masrafa yol açan hukuki sürecin ardından eserler, 1993'te Türkiye'ye geri getirildi.
İade, müze yetkililerinin "eserlerin çalıntı olduğunu bildikleri halde satın aldıklarını" kabul etmeleri ve 6 yıl süren davayı kaybedeceklerini anlamalarıyla gerçekleşti. Teslim alınan eserler, 1996'dan itibaren Uşak Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmeye başlandı.
Yer sıkıntısından dolayı onlarca eserin üst üste istiflendiği müzede, Karun Hazineleri'ne ait 450 eserden 300'ü sergileniyordu.
New York'tan geri getirilen Karun Hazinesinin yolculuğu bu kadarla sınırlı kalmadı.
Uşak Arkeoloji Müzesi'nde sergilenen parçaların en kıymetlilerinden biri sayılan "Kanatlı Denizatı Broşu" 2005 yılında sahtesiyle değiştirildi ve yurt dışına kaçırıldı. Modern zamanların "en büyük sanat skandalı"nın ardından Türkiye, çalınan eseri derhal Interpol'e bildirdi.
Geçmişte hazinenin New York Metropolitan Sanat Müzesinden geri getirilişinde önemli katkılar sağlayan müze müdürünün bu olayda başrolde olması, tüm arkeoloji dünyasında şaşkınlık yarattı. Mahkeme, 8 kişiye 10 ay ile 12 yıl arasında değişen cezalar verdi.
2006 yılından itibaren Interpol'ün de aradığı broş, 2012 yılında Almanya'nın Hagen kentinde paha biçilemediği için satılamadan bulundu. 2013 yılında önce dış temsilciliğimize, ardından Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğüne teslim edildi.
Almanya'dan iadesi sağlanan eser, Ankara'daki Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde sergilenmeye başlanmış, iki ay önce de Uşak'a getirilmişti.
Kanatlı Denizatı Broşunun da içinde bulunduğu Lidya Kralı Karun'a ait 432 parçalık paha biçilmez koleksiyon, yapımı tamamlanan Uşak Arkeoloji Müzesi'nde ziyarete açıldı.
Değişik dönemlere ait birbirinden değerli 2 bin 500'e yakın tarihi eserin sergilendiği iki katlı müze, 14 bin 500 metrekare kapalı alana sahip. Müzenin ikinci katında oluşturulan özel alanda, içinde Kanatlı Denizatı Broşu'nun da yer aldığı Karun Hazinesine ait kıymetli eserler yer alıyor.
Müzede ayrıca, Paleolitik Çağ'dan Cumhuriyet döneminin ilk yıllarına kadar eserler var. Akmonia, Selçikler, Sebastapolis antik kentlerinden çıkarılan eserlerin yanı sıra sikke bölümünde Osmanlı Bankası ve Darphanesi canlandırmaları mevcut. Lidya Uygarlığı ile ilgili tümülüs canlandırması ve Karun Hazinesi'nin ise, yoğun ilgi göreceği düşünülüyor.
Uşak'ta bulunan Karun Hazinesinde, soylu bir kadına ait olduğu belirlenen birçok takı bulunuyor. Kanatlı Denizatı Broşunun ise, o kadının beyaz elbisesine aplike edilen altın nesnelerin yanında, göğsüne tutturduğu bir aksesuar olduğu belirtiliyor.
2 bin 500 yıllık tarihi ile broşu "başyapıt" olarak kabul ettiren özelliği ise, yalnızca som altından yapılması değil; kanadının benzersiz bir şekle sahip olması.
Bir anlamda bu, at gibi karada yürüyen, balık gibi denizde yüzen, kuş gibi havada uçan ilginç bir varlığı temsil ediyor.
Fikriyat