Kudüs ve Filistin kronolojisi

▪ Tarih boyunca insanlık için büyük önem arz eden merkezlerden biri olan Kudüs, yüzyıllar boyunca farklı medeniyet ve kültürlere ev sahipliği yaptı. ▪ 1967'den bu yana işgalci İsrail tarafından zorla elde tutulan şehir, tarihin farklı dönemlerinde zorbalığa maruz kalsa da 'selam yurdu' olarak anılmıştı. İşte, Kudüs kronolojisi... FİLİSTİN İLE İLGİLİ 5 BELGESEL M.Ö. 1230 ▪ İsrailoğulları dönemin en kuvvetli şehri olan Mısır'dan çıktı. İsrailoğulları kimdir? Hz. Yakup (AS) ve soyundan gelenlere verilen kapsayıcı isim. Hz. Yakup'un (AS) diğer adı 'İsrail' M.Ö. 63 ▪ Filistin bölgesi, Roma İmparatorluğu'nun eline geçti. Roma İmparatorluğu nedir? M.Ö. 27 - 395 yılları arasında dünyaya hükmeden Roma merkezli bir imparatorluktur. 451 ▪ Kudüs'te bir patriklik tesis edildi. Bu patriklik günümüzde de varlığını korur. Patriklik nedir? Ortodoksların başındaki kişinin bulunduğu kurumdur. GÜNEŞ DOĞUYOR 638 ▪ Nübüvvetle beraber Müslümanlar asırlardır zulüm altında inleyen topraklara merhamet, adalet ve insaniyet götürdüler. 638 yılında İslam orduları, komutanı Ebu Ubeyde b. Cerrah (RA) önderliğinde Kudüs'ü kuşattı. ▪ Patrik, şehri yalnızca Hz. Ömer'e (RA) teslim edeceğini bildirince Müminlerin Emiri (RA) Medine'den Kudüs'e geldi ve şehri teslim aldı. Böylece Kudüs'te asırlar sürecek İslam hakimiyeti başladı. KUDÜS HAKKINDA 33 ALINTI 660 ▪ Muaviye (RA), Kudüs'te halifeliğini ilan etti. Muâviye (RA) kimdir? Tam adı Muaviye b. Ebu Süfyan olan sahabi, Hz. Ömer (RA) ve Hz. Osman (RA) dönemleri Suriye valisidir. 878 ▪ Kudüs, Tolunoğulları'nın idaresi altına girdi. Tolunoğulları kimdir? 868 - 905 yılları arası Mısır, Suriye ve Filistin'e sahip olan bir devlet. 906 ▪ Kudüs, Fatımiler'in hâkimiyetine geçti. Fatımiler kimdir? 909 - 1171 yılları arasında Sünni topluluklarına hükmeden Şii devletidir. 1071 ▪ Selçuklu komutanlarından Atsız Bey, Kudüs'ü ele geçirip hutbeyi Abbasi halifesi ve Sultan Alparslan adına okutmaya başladı. Atsız Bey kimdir? Tam adı Atsız b. Uvak olan Selçuklu emiri Atsız Bey, 1071 - 1079 yılları arası emirlik yaptı. MESCİD-İ AKSA'DA SAKLI SELÇUKLU KİTABESİ 1098 ▪ Fatimiler, 1098 yılı Temmuz ayında Selçuklular arasındaki mücadeleden faydalanıp şehri tekrar aldılar. 1099 ▪ Haçlılar Kudüs'ü ele geçirdiler. Şehirdeki Müslümanları ve Yahudileri yok ettiler. Haçlı Seferleri nedir? Avrupalı Hristiyanların Papa çağrısında toplanarak Kudüs'e gerçekleştirdiği seferlere verilen isimdir. 1187 ▪ Hıttin Savaşı'nda Haçlılar'ı büyük bir yenilgiye uğratan Selahaddin Eyyubi Kudüs'ü ele geçirdi. Hıttin Savaşı nedir? 1187 yılında gerçekleşen meydan savaşıdır. Bu harpte Selahaddin Eyyubi, 1244 ▪ Bölünen Eyyubiler'in arasındaki çatışmalar sürecinde Suriyeli Eyyubiler'in lehine Harizmliler Kudüs'e girdiler. 1260 ▪ Moğollar Filistin'i istila ettiler. Bunun ardından şehir Memluk idaresi altına girdi. Memlukler kimdir? 1250 - 1517 yılları arasında Orta Doğu'da hüküm süren devlet, bölgede Moğolları durdurmayı başaran ilk devlettir. MESCİD-İ AKSA'NIN İÇERİSİNDE YER ALAN YAPILAR 1492 ▪ Yahudiler İspanya'dan sürüldü. Bazı Yahudiler Filistin'e yerleşti. Endülüs sürgünü nedir? 1492 yılında 'reconquista' hareketi nihayete erdi. Endülüs'te idareyi ele geçiren Katolik İspanyollar, Müslüman ve Yahudileri katletti. Bu süreçte binlerce Yahudi ve Müslüman Osmanlı topraklarına sığındı. 1516 ▪ Yavuz Sultan Selim, Aralık ayında Kudüs'e girdi. Bu tarihten itibaren Kudüs; sükunetin, huzurun ve doğruluğun şehri oldu. Hakim mi, hadim mi? Yavuz Sultan Selim Han, Kudüs ve Hicaz'ı ele geçirdikten sonra 'hakim' ifadesi yerine 'hadim' ifadesini kullandı. 1798 ▪ Napolyon, Filistin'in sahil şeridini işgal etti. Kudüs'e uğramayan Napolyon, Akka Kalesi'nde Cezzar Ahmet Paşa'ya karşı kaybetti. Bu, aynı zamanda Napolyon ilk mağlubiyetidir. Napolyon kimdir? Fransız tarihinin en ikonik isimlerindne olan Napolyon Bonapart 1769 - 1821 tarihleri arasında yaşadı. Moskova'ya kadar gitmesi ile tanınan Napolyon, Avrupa tarihini şekillendiren en ünlü isimlerden birisidir. Cezzar Ahmet Paşa kimdir? Tarihte Napolyon'u durduran ilk isim olarak bilinen Ahmet Paşa'nın lakabı Cezzar; deve kasabı anlamına gelir. Doğum tarihi net olmayan Paşa'nın, Akka savunmasında seksenine yakın olduğu tahmin edilir. Aslen Boşnak olan Ahmet Paşa, Beylerbeyi kadrosunda Osmanlı'ya hizmet etmiş ve bölgede önemli bir isim olmuştur. 1831 ▪ Kavalalı Mehmed Ali Paşa, dokuz yıl boyunca Kudüs'ü Osmanlı idaresinden kopararak kendi hakimiyetinde tuttu. Kavalalı Mehmed Ali Paşa kimdir? Osmanlı'nın en asi valisi olarak nam salan ve bir dönem devlet gibi hareket eden Kavalalı Mehmet Ali Paşa, 1769 - 1849 yılları arasında yaşadı. Kendisinden sonra Mısır'ı soyundan gelen ve 'hidiv' olarak anılan valiler yönetti. İŞGALCİ İSRAİL'İN KUDÜS POLİTİKASI 1837 ▪ Filistin'deki asıl Yahudi şehri olan Safed, bu yıl meydana gelen büyük bir depremle yıkıldı ve şehirdeki Yahudi nüfus Kudüs'e kaydı. Safed neresi? Kuzey Filistin'de kalan şehir, bilhassa Osmanlı döneminde bölgedeki Yahudilerin en kalabalık şehri olmuştur. Meydana gelen depremlerin ardından buradaki Yahudi nüfusunun zamanla Kudüs'e kayması, günümüzdeki yerleşime ön ayak oldu. 1882 ▪ Rusya'da yaşanan katliamlar nedeniyle ülkeden kaçan Yahudiler, illegal yollardan Filistin'e yerleşmeye başladılar. Bu yerleşimler daha çok kaçak şekilde oldu. 1897 ▪ I.Siyonist Kongresi Basel'de Theodor Herzl başkanlığında toplandı. Basel Kongresi olarak da bilinen bu toplantıda Yahudiler, Filistin'de bir devlet kurma emellerini ortaya koydular. Theodor Herzl kimdir? Esasında bir gazeteci olan Herzl, modern siyonizmin öncüsüdür. 1860 - 1904 arasında yaşayan Herzl, 1917 ▪ Gazze Muharebeleri'ni kaybeden Osmanlı devleti Filistin'i boşalttı. Böylece Kudüs'ün yönetimi İngilizlere geçti 1917 ▪ Balfour Deklarasyonu yayınlandı. Esasında bir mektup olan bu deklerasyon: Baron Rothschild'a İngiliz Dışişleri Bakanı james Balfour tarafından gönderilmişti. ➡ Bu belge İngiltere'nin Filistin'de kurulacak bir Yahudi Devleti için verdiği bir sözün resmi hale gelmesiydi. 1917 - 1948 yılları arasında süren manda yönetiminde Filistin bu şartlara uygun hale getirildi. 1922 ▪ Filistin'de, 'İngiliz Manda Yönetimi' kuruldu. Durum o derece karışıktı ki 400 sene boyunca Osmanlıların rahatlıkla yönettiği bölgede İngilizler ne yapacaklarına 5 sene boyunca karar verememişlerdi. 1939 ▪ İngilizler, Filistin'e Yahudi göçünü kısıtlayan 'Beyaz Sayfa'yı ilan ettiler. Bu durum esasında II. Dünya Savaşı öncesinde bölgede çıkması muhtemel karışıklığın önüne geçmek için alınan bir önlemdi. FİLİSTİN'İN KADERİNİ DEĞİŞTİREN KANLI MEKTUP 1947 ▪ Birleşmiş Milletler, Filistin'de iki devletli çözümü öngördü. Bu çözüme göre Filistin Bölgesi'nde nüfus olarak çok çok az olmalarına rağmen çoğunluğu Yahudilere ait bir devlet kurulacaktı. 1948 ▪ 14 Mayıs'ta İsrail Devleti bağımsızlığını ilan etti. İlanın olduğu salonda büyük bir Theodor Herzl fotoğrafı asılıydı ve ilanı açıklayan kişi David Ben-Gurion idi. David Ben-Gurion kimdir? İsrail'in ilk başbakanı ve kurucusu olan David Ben-Gurion, 1886 - 1973 yılları arasında yaşadı. David Ben-Gurion I. Dünya Savaşı'nda İngilizlere bağlı Yahudi Lejyonu'nda çarpışmış ateşli bir siyonistti. 1951 ▪ Şerif Hüseyin'in oğlu, Ürdün Kralı Abdullah Mescid–i Aksa'da öldürüldü. Ürdün Haşimi Krallığı'nın ilk kralı olan Abdullah, İsrail konusundaki sorumsuz tavrı sebebiyle bir Filistinli tarafından suikasta uğradı. Ürdün Kralı I. Abdullah kimdir? Tam adı Abdullah b. Hüseyin olan I. Abdullah, Şerif Hüseyin'in oğludur. İstanbul'da iyi bir eğitim alan Abdullah, babası önderliğinde Osmanlı'ya isyan etmiş ve savaşın nihayetinde Ürdün'e kral olmuştur. 1956 ▪ İsrail, Fransa ve İngiltere Mısır'a savaş açtı. Bu savaş, Mısır'ın Süveyş Kanalı'nı millileştirmesi ve buradan geçen gemilere müdahalesi sebebiyle çıkmıştı. BELGELER IŞIĞINDA KUDÜS 1964 ▪ FKÖ olarak bilinen Filistin Kurtuluş Örgütü kuruldu. 1967 ▪ Altı Gün Savaşı olarak bilinen Arap-İsrail Savaşı meydana geldi. İsrail'in galibiyetiyle neticelenen savaş sonrasında Kudüs, İsrail topraklarına dahil edildi. Bu hukuksuz işgal günümüzde de sürüyor. 1973 ▪ Yom Kippur Savaşı gerçekleşti. Bu savaş sonucunda Mısır, Sina Yarımadası'nı İsrail'den aldı. ➡ Yom Kippur olarak bilinen Yahudi dini bayramında gerçekleşen sürpriz saldırıya İsrail neredeyse üç gün sonra karşılık verebildi. 1979 ▪ Camp David Antlaşması ile Mısır ve İsrail barış ilan etti. Bu barışın yankıları günümüzde de sürmekte. Bu tarihten itibaren Filistin toprakları bombalanırken Mısır'ın hiçbir surette sesi çıkmadı. ➡ 12 gün süren müzakerelerin sonucunda imzalanan Camp David Antlaşması, Jimmy Carter'ın gözetiminde imzalandı. Taraflar: Menahem Begin ve Enver Sedat idi. 1982 ▪ Güney Lübnan İsrail tarafından işgal edildi. 1987 ▪ Filistin'de intifada başladı. Hamas kuruldu. 1993 ▪ Sonunda bir antlaşmaya dönüşecek olan Oslo görüşmeleri başladı. 1994 ▪ 4 Mayıs'ta Filistin Kurtuluş Örgütü ve İsrail, 1993'te Oslo görüşmeleri sonunda imzalanan bildirinin yürürlüğe konması konusunda anlaştılar. İsrail ile Ürdün arasında barış antlaşması imzalandı. 1995 ▪ Oslo Anlaşmaları imzalandı. Dönemin İsrail Başbakanı İshak Rabin, Tel Aviv'de 4 Kasım'da, barış yanlısı bir gösteride uğradığı suikast sonucu öldürüldü. FİLİSTİN DİRENİŞİNİN SEMBOLÜ: ANAHTAR 1998 ▪ Wye Plantation olarak anılan antlaşma ABD'de imzalandı. Bu süreç Oslo II Antlaşması'nı uygulamak amacıyla yürütüldü. 2000 ▪ Ariel Şaron yanında bir grup askerle birlikte Mescid-i Aksa avlusuna girdi. Bu devlet eliyle yapılan ilk 'Aksa Baskını' olarak kayda geçti. Bunun ardından Yahudiler sıklıkla baskınları tekrarladılar. Müslümanlar da bu durum karşısında 'murabıtlık' kurumunu tesis ettiler. ▪ Eylül ayı sonunda II. İntifada ya da diğer adıyla 'Aksa İntifadası' başladı.Beş yıla yakın süren bu dönemde Müslümanlar beş binden fazla şehit verirken İsrail tarafının kaybı da bini aştı. 2004 ▪ Hamas'ın kurucularından olan, Filsitin halkı tarafından çok sevilen Şeyh Ahmed Yasin, 22 Mart'ta Gazze'de uğradığı bombalı saldırı sonucu şehit oldu. FKÖ lideri Yaser Arafat 11 Kasım'da vefat etti. Şeyh Ahmed Yasin kimdir? Hamas'ın iki kurucusundan biri olan Şeyh Ahmet Yasin 1937 - 2004 yılları arasında yaşadı. Öğretmen olarak tanınan Ahmet Yasin 18 yaşından beri boyun aşağısı felçli bir şekilde yaşamış ve bu yönüyle Filistinlilere büyük bir örnek olmuştu. Yaser Arafat kimdir? 1929 - 2004 yılları arasında yaşam süren Yaser ya da Yasir Arafat, FKÖ'nün lideriydi. Uzunca bir 2017 ▪ ABD Başkanı Donald Trump, Balfour Deklerasyonu'nun 100. yılında kendisi ve Yahudiler için simge niteliğinde bir karar alarak uluslararası bağlayıcılıkla Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıdı. ➡ Bu hareket 1967 yılından beri hukuksuz şekilde işgal altında olan Kudüs'ün olayın 50 senesinde hukuk zemininde başkent olarak tanınması anlamına da geliyordu. ▪ 1967 yılından itibaren işgal altında olan Kudüs, pek çok hak ihlaline sahne olmaya devam ediyor. Terör devleti farklı metotlarla 1241 yıl boyunca İslam toprağı olan Kudüs'ü asimile etmeye çalışıyor. ▪ On yıllardır devam eden Aksa kazıları bu ihlallerin en barizlerinden biri. Süleyman Mabedi için Mescid-i Aksa'yı yıkmayı hedefleyen İsrail, mescidin her tarafını kazmayı sürdürüyor. SOYKIRIMIN EN ÇARPICI 10 FOTOĞRAFI ▪ İşgalciler şehrin kültürel ve tarihi tabakasını kazımak için ayrıca bir çaba gösteriyor. 780 yıllık Meğaribe Mahallesi'nin yıkılması bunun en büyük kanıtı. ▪ 1187'de inşa edilen ve sadece Faslıların yaşadığı Meğaribe Mahallesi, Altı Gün Savaşı'nın hemen ardından mimari sebepler gerekçe gösterilerek yıkılmıştı. FİLİSTİN'İ ANLATAN 6 FİLM ▪ Kudüs'ün işgalinin ardından siyonistlerin en önemli planlarından birisi de Mescid-i Aksa'ya giden Müslüman cemaatini parça parça azaltmak oldu. ▪ Bunun için 'Ayırma Duvarı' adı verilen ve bazı bölgeleri tecrit eden duvarlar inşa ederek Müslümanları şehirden koparma yoluna gittiler. SİYONİZMİN KANLI ORTAĞI ▪ Ariel Şaron'un eylemi ile farklı bir noktaya taşınan ve son dönemde sıklıkla gerçekleştirilen 'Aksa Baskınları' ise işgalci zihniyetin dini temelli bir hak ihlal operasyonu. ▪ Bu baskınlar ile Mescid-i Aksa'yı Müslümanların ibadet merkezi olmaktan çıkarmayı hedefleyen İsrail, uluslararası kamuoyuna Harem-i Şerif'te kendilerinin de hakkı olduğunu dikte ediyor. HAREM-İ ŞERİF'İN UZLET KÖŞESİ ▪ Binlerce yıllık bir maziye sahip olan Kudüs, tarihi boyunca Müslümanların hükmettiği yıllarda bir 'selamet yurdu' olarak öne çıktı. Haçlılar döneminde büyük bir zulme uğrayan şehir, İsrail işgalinde ise asli hüviyetinden her geçen gün uzaklaşıyor. ▪ 1967'den beri şehri zorbalık, hukuksuzluk gibi yollarla Kudüs'ü elinde tutan terör devleti İsrail, her türlü adaletsiz ve hukuksuz yolla şehri 'yahudilik' anlayışına göre dizayn ediyor. FİLİSTİN DOSYAMIZDA YER ALAN İÇERİKLER KUDÜS'ÜN SURLARI VE KAPILARI'NI ÖĞRENMEK İÇİN TIKLAYIN FİLİSTİN İLE İLGİLİ BELGESELLERİ ÖĞRENMEK İÇİN TIKLAYIN İSRAİL'İN YOK ETTİĞİ TARİH: MEĞARİBE MAHALLESİ'Nİ ÖĞRENMEK İÇİN TIKLAYIN HAREM-İ ŞERİF'İN UZLET KÖŞESİNİ ÖĞRENMEK İÇİN TIKLAYIN MESCİD-İ AKSA'NIN İÇERİSİNDE YER ALAN YAPILARI ÖĞRENMEK İÇİN TIKLAYIN SİYONİZMİN KANLI ORTAĞINI ÖĞRENMEK İÇİN TIKLAYIN FİLİSTİN'İ ANLATAN FİLMLERİ ÖĞRENMEK İÇİN TIKLAYIN SOYKIRIMIN EN ÇARPICI 10 FOTOĞRAFINI ÖĞRENMEK İÇİN TIKLAYIN KUDÜS'TE DOKUNULAMAYAN MERDİVENİN HİKAYESİNİ ÖĞRENMEK İÇİN TIKLAYIN FİLİSTİN DİRENİŞİNİN SEMBOLÜ'NÜ ÖĞRENMEK İÇİN TIKLAYIN

Kudüs ve Filistin kronolojisi

Bitlis'teki tarihi han, hamam ve caminin restorasyonu sürüyor

Özbekistan Devlet Akademik Bolşoy Opera ve Balesi, AKM'de izleyiciyle buluştu

evinde tam 300 kaktüs yetiştiren emekli adam

İmam Gazali'den Mişkatü’l Envar

Aristoteles'in kaleminden gökyüzü

Gazze'de kaynak ve çevre krizi

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Gazze Batı'da neyi değiştirdi?

Boykotun Serüveni: Neler Değişti?

Sistematik işkence İsrail hapishaneleri

Gazze olaylarının tarihi arka planı

Gazze Soykırımı'nda öne çıkan 11 katliam

İlletle hikmet arasında

Sürek avcıları ya da Şaron’dan Netanyahu’ya!

Zalimlerin iç savaşı!

Gözü yaşlı kralın hayattaki son arzusu

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Tarihe Tanıklık Eden Kubbeler: İstanbul'daki Paşa Camileri

Sahabenin ümmete örnekliği

Sevgi ve kardeşliğe dayalı toplum

İmam Gazali'den Mişkatü’l Envar

Osmanlı padişahlarının Resulullah (SAV) sevgisi

Aristoteles'in kaleminden gökyüzü

Bilinmeyen 10 ilginç gerçek

M. Akif İnan'ın düşündüren mısraları

Osmanlı’nın kayıp eseri: Sarraf İskender Paşa Mescidi

Arama

Kudüs ve Filistin kronolojisi