Arama
Libya’nın tarihine dair önemli kırılma noktaları
Libya, tarih boyunca Akdeniz'deki stratejik konumu nedeniyle daima önemli bir coğrafya oldu. İslam'ın ilk yıllarından itibaren Müslüman toprağı olan Libya'yı, Haçlı istilasından Osmanlı Devleti kurtardı. Kanuni döneminde yardım isteyen Libya halkının imdadına Turgut Reis yetişti; İtalyanların işgaline kadar bu topraklarda 4 asır boyunca Osmanlı sancağı dalgalandı. Osmanlı'dan koparıldıktan sonra ise bölgede sular hiç durulmadı.
1912 yılında Balkan Savaşı'nın başlaması nedeniyle Osmanlı Devleti, Libya'yı savunamayacağını anladı.
15 Ekim 1912 tarihinde gerçekleştirilen Uşi Anlaşması ile Libya, Rodos ve 12 Ada, Halife'nin nüfuzu bâki kalmak ve vergi vermek şartıyla İtalyanlara bırakıldı.
Yerli halk dağlara çıkıp mücadeleye devam etti. Başlarında Sünusî şeyhi Seyyid Ahmed bulunuyordu. İtalya, Birinci Dünya Savaşı'na İttifak Devletleri cephesinde girince, halife torunu Şehzâde Osman Fuad Efendi Libya'ya gönderildi. Halkın, bu şehzade etrafında toplanması umuluyordu.
İttihatçılar ise Ahmed Sünûsî'yi Mısır'a hücuma zorladılar. Oysa Mısır, Libya'nın dışarı açılan tek kapısıydı ve İngilizler de İtalyan işgaline karşıydı.
Ahmed Sünûsî İttihatçıların bu kararını dinlemeyince, Nuri Paşa, Libyalı birliklerle Mısır'a saldırdı; ancak bu saldırı hezimetle sonuçlandı. Bu durum, Libya için sonun başlangıcı oldu. Böyle bir taarruz İtalyanlara yapılsaydı, Libya kurtulabilirdi.
Ancak buradaki amaç, Libya'yı kurtarmak değil, Mısır'ı işgal eden İngilizlere saldırarak Almanya'nın elini rahatlatmaktı.
Afrika Orduları Grup Kumandanı sıfatıyla Libya'da bulunan 23 yaşındaki Şehzâde Osman Fuad, 1919'a kadar mücadeleyi sürdürdü. Fakat kendilerine erzak ve cephane temin eden Alman denizaltıları mütareke nedeniyle denize çıkamayınca durum kötüleşti.
300 ila 500 arası Osmanlı neferi ile 15 bin ila 30 bin arasında Libyalı gönüllüden müteşekkil bir ordu, 60 bin kişilik teçhizatlı İtalyan ordusuna dayanamadı ve bu durum sonucunda Şehzâde esir düştü. Bu, Libya'nın felâketi oldu. Şeyh Ahmed Sünûsî ise İstanbul'a kaçtı.
1923 yılında imzalanan Lozan Antlaşması ile Türkiye, Libya üzerindeki haklarından vazgeçti. İtalyanlar ise binlerce sivili öldürdükleri halde Libya'nın sahil kesiminden öteye geçemediler ve tamamında hâkimiyet kuramadılar.
Verdiği mücadeleyle tüm dünyada tanınan Ömer Muhtar, coğrafyayı yakından tanıması ve stratejik savaş taktikleriyle İtalyanları büyük hezimete uğrattı. Savaşlardaki başarılarıyla "Çöl Aslanı" lakabını alan Muhtar, ilerlemiş yaşına rağmen İtalya'ya karşı 22 yıllık mücadele verdi ve birçok işgal valisini mağlubiyetle ülkesine gönderdi.