Arama
Libya’nın tarihine dair önemli kırılma noktaları
Libya, tarih boyunca Akdeniz'deki stratejik konumu nedeniyle daima önemli bir coğrafya oldu. İslam'ın ilk yıllarından itibaren Müslüman toprağı olan Libya'yı, Haçlı istilasından Osmanlı Devleti kurtardı. Kanuni döneminde yardım isteyen Libya halkının imdadına Turgut Reis yetişti; İtalyanların işgaline kadar bu topraklarda 4 asır boyunca Osmanlı sancağı dalgalandı. Osmanlı'dan koparıldıktan sonra ise bölgede sular hiç durulmadı.
İtalya, Libya'yı genellikle sert valilerle idare etti. Halkın yerel âdetlerine, İslam hukukunun uygulanmasına ve şer'i mahkemelere dokunmadı. Hazırladığı kanunların, beldenin mezhebi olan Maliki fıkhına uygun olmasına dikkat etti.
İtalyanlar, İkinci Dünya Savaşı'nda mağlup olunca, 1943'te Libya'dan tamamen çıktı. Trablus ve Bingazi'de İngilizler; Fizan'da ise Fransızlar hâkimiyet kurdu.
1951 yılında Libya bağımsızlığını kazandı ve Birleşmiş Milletler aracılığıyla bağımsızlığa kavuşan ilk ülke oldu. Şeyh Ahmed Sünûsî'nin yeğeni İdris, ülkenin kralı oldu.
1960'lı yıllarda petrolün de etkisiyle dış güçler planlarını Libya üzerine yönelttiler. Libya petrolü, kaliteliydi ve mesafe açısından taşıma maliyetleri düşüktü.
Kral İdris, Libya'nın Suudi Arabistan ve Irak gibi olmasını istemiyor, bu nedenle petrol havzasını Rockefeller grubuna değil küçük ABD şirketlerine veriyordu. Kral İdris, böylece gerekli görülen durumlarda küçük şirketlerin lisansını iptal edebilecekti. Ayrıca petrolden faydalanma önceliğinin Libyalılarda olduğunu savunuyordu.
1969'da, ordunun genç subaylarından olan 27 yaşındaki Muammer El-Kaddafi, bir grup subayla birlikte Kral İdris'e karşı bir darbe yaptı.
İktidarı darbe ile ele geçiren Muammer Kaddafi, ülkede sosyalist bir diktatörlük rejimi kurdu. Kaddafi'nin annesinin Yahudi, babasının ise bir Fransız olduğu iddia edilirdi. İktidara geldiği tarihte petrol ile ilgili politikaları değiştirerek, küçük şirketlerin ise batmasına sebep olmuş; büyük şirketlerin ise önünü açmıştı.
Soğuk Savaş döneminin ardından giderek güç kaybeden Kaddafi, çeşitli tavizler vererek Batı dünyasına yaklaşmaya başladı. Kaddafi, 42 yıl boyunca Libya'yı demir yumrukla yönetti.
Ancak 2010 yılı sonlarında Tunus'ta başlayan "Arap Baharı" süreci Libya'ya da sıçradı. 17 Şubat 2011'de başlayan ayaklanmalar, başta Bingazi olmak üzere pek çok kentte kitlesel gösterilere dönüştü.
Kaddafi yönetimi, gösterileri gerçek mermiyle bastırmaya çalışınca, onlarca kişi hayatını kaybetti ve gösteriler ülke geneline yayıldı.