Arama
Mehmet Akif Veda Hutbesine dair şiiri neden yazamadı?
Mehmet Akif Ersoy, yazma fikrini aklından hiç çıkarmayan bir şairimiz. "Nefsini bildiğinden beri Şeyday-ı Muhammed" olan usta şair, Peygamberimizin Veda Haccı ve Veda Hutbesini şiirleştirmek istemiş, bu eseri en küçük ayrıntısına kadar planlamıştı. Yazmaya başlamadan önce hadiselerin gerçekleştiği yerleri görmek istemiş, Mekke'ye Medine'ye gitmiş, Hira Dağı'na çıkıp Peygamberimizin sığındığı mağaraya dahi girmişti. Peki, Mehmet Akif Veda Haccı ve Hutbesine dair şiiri neden yazamadı?
20 Şubat 1913 tarihinde idrak edilen bir Mevlid Gecesi'nde de Âkif kendini tutamamış, Hz. Peygambere derdini anlatmak istercesine şu mısraları kaleme almıştır:
Yıllar geçiyor ki, yâ Muhammed,
Aylar bize hep muharrem oldu!
Akşam ne güneşli bir geceydi...
Eyvah, o da leyl-i mâtem oldu!
Âlem bugün üç yüz elli milyon
Mazlûma yaman bir âlem oldu!
Çiğnendi harîm-i pâki Şer'in;
Nâmûsa yabancı mahrem oldu!
Beyninde öten çanın sesinden
Binlerce minâre ebkem oldu.
Allah için, ey Nebiyy-i ma'sûm,
İslâm'ı bırakma böyle bîkes,
İslâm'ı bırakma böyle mazlûm.
Edirne Selimiye Camii'nde ezan okuyan Bursalı Hafız Emin Efendi'nin mevlitlerde okuması için Âkif'in kaside türünde bazı şiirler yazdığı bilinmektedir. Ancak makta beyitlerinde ismini bile zikretmediği bu şiirleri muhafaza etmediği gibi bilahare imha etmiştir. Anlaşılan odur ki yüz küsur şiirinde 11 bin mısra kaleme alan Âkif'in naat türünden eser vermemesinin özel bir nedeni bulunmaktadır:
O da Akif'in, Hz. Peygamber gibi üstün ahlak sahibi bir şahsiyetin layıkıyla anlatılamayacağına olan inancıdır.
Böyle düşünmesine rağmen Hz. Peygamber'e şiir yazma arzunu büsbütün terk ettiği de söylenemez. O Hz. Peygamber'i layıkıyla anlatabilme arzusunu daima canlı tutmuştur.
Yazmak istediği bu türden şiirlerden birisi de Veda Haccı'dır.
Mahir İz'in anlattığına göre Veda Haccı'nı yazma fikri bir dost meclisinde ortaya çıkmıştır. Veda Hutbe'sinin muhteşemliğinden ve insanlığa kazandırdığı evrensel ilkelerden söz ettikten sonra Edremitli Tahir Harimi Balcıoğlu (ö. 1952), Akif'e şöyle der:
"Aziz Üstad, bu ilahi levhayı senden başka tasvire kim muktedir olur?" Akif bu teklif karşısında şaşırır ve çok heyecanlanır. O andaki duygularını Tahir Harimi şöyle aktarmaktadır:
"Mehmet Âkif'in vahye mazhar olmuş gibi gözleri aktarıldı, vücudu ürperdi. Sanki bütün ruhu 1300 bu kadar sene evvel cereyan eden tarihin bu büyük gününde Hz. Peygamber'i dinleyen yüz bin insanın arasında o da bulunuyormuş gibi heyecanını zapt edemedi. Hepimizin gözleri yaşardı. İşte, Haccetü'l-Veda'a ait bu ilk recam senelerce onun gönlünde metfun kaldı. Akıbet ebedi vedaıyla hasretini bize saldı."
Öyle ki Ankara'nın o hareketli günlerinde bile aklından çıkaramadığı konulardan birisi bu şiiri yazmaktı. Bilindiği üzere mühim gördüğü vakaları hazmetmek, Âkif'in eski âdeti idi. Mahir İz konuya dair şunları söylemektedir:
"Bir gün Fatih'teki yanan evimizden nasılsa kurtulan ve Medine'de -Kadı iken- babamın Haydarâbâd'dan getirttiği Kenzü'l-Ümmal isimli hadis kitaplarını istedi. Oradan Haccetü'l-Veda'ı tetkike başladı Peygamberimizin son hutbesini nazmetmek istiyordu. Galiba kısmet olmadı."