Mimar Sinan İstanbul'un su sorununu nasıl çözdü?
Dört yüzden fazla yapının tasarımından yapımına kadar öncüsü olan Mimar Sinan'ı genellikle cami, külliye gibi dini ve toplumsal eserleri ile tanırız. Oysa ki bu yapıların yanı sıra pek çok kemer ve köprü gibi yapılar da tasarlamıştır. Peki Mimar Sinan, İstanbul'un su sorununu çözen 50 milyon akçelik en yüksek bütçeli işinde, nasıl mimari eserler ortaya koydu?
Giriş Tarihi: 02.03.2022
11:11
Güncelleme Tarihi: 02.03.2022
16:20
📌 Kırkçeşme Tesisi 'ninde bir basamak olarak değerlendirebileceğimiz Güzelce Kemeri , XVI. yüzyılın mimarî özellikleri yansıtıcı özelliklere sahiptir.
📌 Güzelce Kemeri, Gözlüce Kemeri veya Cebeciköy Kemeri olarak da bilinir. İstanbul'un Sultangazi ilçesine bağlı Cebeci mahallesi sınırları içinde kalan tarihî bir su kemeridir.
Turgut Cansever'e göre "İslam'da Şehir ve Mimari"
📌 Kemerin uzunluğu 155 ve yüksekliği 29,5 metredir. Güzelce kemerin altta 8; üstte ise 11 gözü bulunur. Altta 5,4 m genişliğinde olan kalınlık yukarı doğru çıktıkça azalarak 2,6 metreye kadar düşer.
📌 Mimar Sinan , günümüzde Alibeyköy Barajı'nın havzası içinde bulunan kemerin yapısında kesme taş kullanmıştır.
Kesme Taş: her yüzeyi mimari bir yapıda kullanılmak üzere yontulup düzeltilmiş düzgün taşlara verilen isimdir.
İslam uygarlığında mimari eserlerin ağırlığını taşıyan kemerler
📌 711 metrelik uzunluğuyla Uzun Kemer , Kırkçeşme Tesisi'nin en heybetli kemeridir.
📌 İki katlı olarak inşa edilen kemerin yüksekliği ise 26 metredir . Alt katında 47 kemer üst katında 50 kemer olmak üzere toplamda 97 kemerden oluşur.
📌 Mimar Sinan kemeri üst gözleri alt gözlere göre daha kısa olarak tasarlamıştır. Sinan, Uzun Kemer'i inşa ederken Roma ve Bizans döneminden kalan temellerden faydalanır.
İslam mimarisinde ilk minare nerede inşa edilmiştir?
Sinan’ın su kemerlerine getirdiği yeni çözümler
📌 Roma ve Bizans dönemlerinin su kemerleriyle Mimar Sinan 'ın 16. yüzyılda inşa ettiği su kemerlerini ayırmak için cephelerini incelemek yeterlidir. Sinan öncesi ne tarihlenen su kemerlerinin, temel noktasından tepe noktasına kadar duvar kalınlıkları aynıdır.
📌 Mimar Sinan kemerlerin direncini arttırmak için Roma geleneğini değiştirir . Onun su kemerlerinin duvarları temelde geniş başlar, tepe noktasına doğru incelir.
📌 Sinan , topografyanın ve eski altyapıların izin verdiği yerlerde bu kuralı uygular. Suyun aktığı yöne bakan cephelerine eklediği payandalarla su kemerlerini güçlendirir.
Payanda: Düşey bir taşıyıcıyı veya binayı dengede tutabilmek ve çökmesini ya da kaymasını engellemek amacıyla kullanılan destek.
Avrupa'nın 'Gotik' eserlerine ilham veren İslam mimarisi
Görseller: Büyük İstanbul Tarihi