Arama
Mimar Sinan'ın İstanbul'da armağan ettiği külliyeler
Mimar Sinan, dünyanın en büyük mimarı olarak tarihe adını altın harflerle yazdırmış bir isim. Osmanlıya özgü bir mimari kimlik oluşturan Mimar Sinan, geleneği yenilikçi ve yapıya uygun çözümler üreterek yaşattı. İstanbul'a çok sayıda eser bırakan Mimar Sinan, inşa ettiği külliyelerle de şehrin yapısını şekillendirmiş, sosyal yaşamın bu külliyeler etrafında gelişmesini sağlamıştı. Çağının çok ötesinde eserlere imza atan Mimar Sinan'ın İstanbul'a armağan ettiği külliyeleri derledik.
Külliye, Eski Saray'ın yanı başında, Fatih ve Bayezid külliyelerinin arasında kente hâkim bir düzlükte inşa edilmiştir. Evliya Çelebi'ye göre bu geniş düzlük İstanbul'un tam ortası, merkezidir.
🔸 Evliya, tüm mühendislerin, üçgen şekilli İstanbul'un orta yerini saat, adım ve uzunluk hesaplarıyla bulduklarını söyler.
🔸 Hazire duvarının sokağa bakan köşesindeki "yeşil sütun"un da İstanbul'un merkezi olarak saptanan yere dikildiği rivayet edilir.
Üsküdar'da kendi adını taşıyan semtte bulunan külliyenin banisi III. Murad'ın musahibi Şemsi Ahmed Paşa'dır. Sinan'ın inşa ettiği külliyeler arasında en küçüklerinden biridir.
🔸 Deniz kıyısında, dikdörtgene yakın dar bir alana yerleştirilen külliye küçük bir cami, türbe ve medreseden oluşur.
🔸 Mimarbaşının ölümünden sekiz yıl önce 1580-1581'de tamamlanan olağanüstü zarif külliye mimari tasarımıyla kıymetli bir mücevher gibi Üsküdar sahilinde ışıldar.
Külliye'nin deniz kenarındaki son derece sade camisinin kubbesi, dört köşesi tromplu kare mekâna oturur.
🔸 Evliya Çelebi'ye göre bu cami öyle şirin bir anıttır ki görenler onu Kasr-ı Şirin sanar.
🔸 Cami ve bedenine eklenmiş alışılmadık türbe, tek bir yapı olarak tasarlanmış, kesme küfeki taşından örülmüş, üstleri kurşun kaplanmıştır.
Eyüp Defterdar'da yer alan külliyenin banisi Zal Mahmud Paşa ve karısı Şah Sultan'dır. Haliç kıyı şeridindeki bir yamaçta yer alan külliye, cami, iki medrese, türbeler ve çeşmeden oluşur.
🔸 Sultan ile paşanın ortak olarak vakfettikleri külliye vasiyetleri uyarınca 1577'deki arka arkaya ölümlerinin ardından inşa edilmiştir. Pek çok kaynakta paşa ve sultanın aynı gün öldüğü yer alır.
Külliyenin sıra sıra taş ve tuğladan inşa edilmiş büyük ve yüksek camisi 16'ncı yüzyıl yapılarından çok farklı bir görünüm sergiler. Cami, Sinan'ın tasarımlarının geneline bakıldığında anlaşılması zor pek çok özelliğe sahiptir.
🔸 Caminin kubbesi, yükselen yan duvarları arasında adeta kaybolur.
🔸 Yan cephelerdeki çok sayıda pencere, ölçü ve sıklık açısından Sinan'ın başka hiçbir yapısında görülmez.
🔸 Caminin yalın, aydınlık, sade ama görkemli bir iç mekânı vardır.