Arama
Mimar Sinan'ın İstanbul'da armağan ettiği külliyeler
Mimar Sinan, dünyanın en büyük mimarı olarak tarihe adını altın harflerle yazdırmış bir isim. Osmanlıya özgü bir mimari kimlik oluşturan Mimar Sinan, geleneği yenilikçi ve yapıya uygun çözümler üreterek yaşattı. İstanbul'a çok sayıda eser bırakan Mimar Sinan, inşa ettiği külliyelerle de şehrin yapısını şekillendirmiş, sosyal yaşamın bu külliyeler etrafında gelişmesini sağlamıştı. Çağının çok ötesinde eserlere imza atan Mimar Sinan'ın İstanbul'a armağan ettiği külliyeleri derledik.
Bu külliyenin Avratpazarı'nda yapılması Sultan Süleyman'ın eşine gösterdiği bir inceliktir.
🔸 Bölgeye verilen Avratpazarı adı o dönemde satıcıları ve alıcıları çoğunlukla kadınlardan oluşan, haftada bir gün kurulan eski bir semt pazarından gelmektedir.
🔸 Kadınların uğrak yeri olan bu hareketli bölgeye Haseki Külliyesi'nin yapılması ve onlara hizmet vermesi isabetli bir seçimdir. Hürrem Sultan'ın bu cömertliği ve hayır yapıları onun kamuoyundaki saygınlığını arttırmıştır.
Fatih Topkapı'da, Fatma Sultan Mahallesi'nde yer alan külliye Sultan Süleyman'ın sadrazamı Kara Ahmed Paşa tarafından Sinan'a sipariş edilmiş, inşaatın başlangıcına tanıklık etmeye ömrü yetmemiştir.
🔸 1553-1555 yıllarında veziriazamlık yapan Kara Ahmed Paşa, selefi Rüstem Paşa'nın görevden azli üzerine bu makama getirilmiş, yaklaşık iki yıl sonra idam edilerek makamı yine Rüstem Paşa'ya bırakmıştır.
Külliye, Sinan'ın en güzel camilerinden birine sahiptir. Camiye bir medrese ile çevrelenen avludan girilir. Beş kubbeli son cemaat yerinin orantıları dikkat çekici, dolap nişleri üzerindeki çinileri çok güzeldir.
🔸 Özellikle minber oymaları dantel gibi işlenmiştir. Vaaz kürsüsü, cümle kapısı ve pencerelerin ahşap kanatlarında 16'ncı yüzyıl ahşap işçiliğinin en güzel örnekleri görülür.
🔸 Özgünlüğünü büyük ölçüde koruyarak günümüze ulaşmış olan cami bu özellikleriyle İstanbul'da tektir.
Tophane Meydanı'nda yer alan külliyenin banisi Kaptan-ı Derya Kılı Ali Paşa'dır. Paşa 16. yüzyılın ünlü denizcilerindendir.
🔸 Rivayete göre, Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa, bu külliyeyi yaptırmak için III. Murad'dan bir yer rica etmiş. Padişah da ''Derya kaptanı değil mi, camiini deryada yapsın'' cevabını vermiştir.
🔸 Bunun üzerine evvelce deniz olan bugünkü caminin yeri doldurularak kazanılan alana bu külliye inşa edilmiştir. Sultanla paşa arasında bu konuşma geçmiş midir bilinmez ama Ali Paşa'nın camisinin yeri seçilirken, banisinin uzun denizcilik yaşamına uygun olarak deniz kıyısındaki bu yerin uygun görüldüğünü anlaşılmaktadır.
Evliya Çelebi, Kılıç Ali Paşa Camii'nden ''sanki selatin camiidir'' diye bahseder. Evliya Çelebi'nin dikkati çektiği bu husus Kılıç Ali Paşa Camii'nin en önemli özelliğidir.
🔸 Sinan, 1580 yılında tamamladığı bu yapıda daha küçük ölçüde olmak üzere Ayasofya'nın planını ve 16. yüzyıl Türk mimarisinin unsurlarını bir araya getirmiştir.
🔸 Uzun mimarlık yaşamının son büyük eserlerinden biri olan bu camide böyle bir plan uygulamış olması, çok gelişmiş eserler verdikten sonra Ayasofya'nın planı ile üst yapısını, gerek estetik gerek statik açıdan daha kusursuz olarak değişik bir mimari anlayışıyla yorumladığını belirtir.