Arama
Müslüman alimlerin optik ile ilgili çalışmaları
Görmeye dair ilk teorileri Yunan bilginleri ortaya atmış; ancak Müslüman alimlerin çalışmaları bu teorilerin gerçeği yansıtmadığını ortaya koymuştu. Bundan bin yıl önce Kindi, İbnü'l Heysem ve İbn Sehl gibi Müslüman alimler, gerçekleştirdikleri deneyler ve keşiflerle görmenin doğasını açıklamışlar; optik biliminin temellerini atmışlar ve kendilerinden sonra gelen bilim insanlarına önemli bir miras bırakmışlardı. Öyle ki, kaleme aldıkları eserler, optik ilminin başlıca kaynakları olmuşlardı.
Birinci teoriye göre, günümüzdeki lazer teknolojisine benzer şekilde, gözümüzden ışınlar çıkıyor ve görüş alanımızdaki nesneler tarafından kesiliyordu. Dolayısıyla görme, gözden nesneye iletilen ışınların hareketiyle gerçekleşmekteydi.
İkinci fikir ise nesneyi temsil eden bir şeyin gözümüze girmesi sayesinde görebildiğimizi söylüyordu. Aristoteles, Galenos ve onların takipçileri bu modeli desteklemiş ve haklı çıkmış olsalar da deneyle desteklenemeyen bu teoriler spekülasyondan öteye geçmiyordu.
Çok yönlü bir bilim insanı olan Kindî görmenin, yani insanın görsel konisinin Eukleides'in (Öklid) belirttiği gibi devamsız ışınlardan kaynaklanmadığını söylüyordu.
Aksine hacimli, yani üç boyutlu sürekli ışınlardan oluştuğu teorisini savunuyordu.
Çünkü Kindî, ışık huzmelerinin nasıl düz bir çizgi halinde hareket ettiği, aynalı ve aynasız görmenin doğası ve optik yanılsamalar da dâhil, mesafenin ve açının görme üzerindeki etkisi gibi konularda eserler vermişti.
20'nci yüzyılda yaşamış Danimarkalı bilgin Sebastian Vogl'a göre, Roger Bacon Perspectiva adlı eserinde Kindî'yi perspektif alanının ustalarından biri olarak adlandırmakla kalmamış, gerek Bacon, gerekse diğer fizikçiler Kindî'nin optik alanındaki eserlerine sürekli atıfta bulunmuştur.
George Sarton Bilim Tarihi adlı eserinde, bugünkü teorilerin temellerini İbnü'l Heysem'in attığını söylemiştir:
"İbnü'l Heysem, tüm zamanların en büyük Müslüman fizikçisi ve optik dehasıydı. İster İngiliz ister İranlı olsun, bilim insanlarının hepsi bu çeşmeden kana kana içmiştir. Bacon'dan Kepler'e kadar tüm Avrupa düşünce dünyasında muazzam bir etki bırakmıştır."