Arama
Müslüman bilim insanları ve dünyaya armağan ettikleri buluşlar
Müslüman bilim adamları, astronomi, fizik, tıp, mühendislik, kimya gibi birçok alanda ilke imza attı. Alimlerin kaleme aldığı eserler, asırlar boyunca Avrupa okullarında ders kitabı olarak okutuldu. Atomun parçalanmasından sarkaçlı saate, çiçek hastalığının tespitinden otomatik kontrol sistemine kadar pek çok icatla yüzlerce yıl bilim dünyasına kaynak oldular. İşte buluşlarıyla uygarlığa yön veren Müslüman bilim insanları ve dünyaya armağan ettikleri icatlar..
Mısır'da yetişen büyük astronomi âlimi İbni Yunus, Avrupa'da ise Aben Jenis adıyla tanındı. Babası, devrin tanınmış hadîs âlim ve tarihçilerinden olan İbni Yunus, küçük yaşta ilim tahsiline başladı. Astronomi ilminde derinleşen alim, İslam dünyasında hazırlanmış en kapsamlı astronomi cetvellerinden biri olan ez-Zîcü'l-Ḥâkimî İslâm astronomisinin standart konularıyla uğradı.
İbni Yunus, ömrünün büyük bir kısmını yıldızlar ve özellikle gezegenleri tetkik etmekle geçirdi. On sekiz yıldızın gökküresindeki koordinat değerlerini buldu. Onların hareket ve faaliyetleri üzerinde durdu. Yıldızların gözlenmesinde kullanılan ve görünüp kaybolma periyotlarının tespitine yardımcı olan rakkas, yani sarkaç âletini keşfetti.
Batılılar, bunu ünlü İtalyan bilim adamı Galile'ye mal ederlerse de yapılan araştırmalar, İbni Yunus'un, sarkacı Galile'den tam yedi asır önce keşfettiğini gösterir. Saatlerde sarkacı kullanan da yine İbni Yunus'tu.
İbn Yûnus, zaman ölçümü ve güneşin yüksekliğinden izdüşüm metoduyla güneş azimutunu belirleme konularında da yoğunlaşmış, ayrıca kıble ve belirli azimutlar için yapılan güneşin yüksekliğine dair ölçümleri cetvel haline koymuş, bu arada kıblenin tayiniyle ilgili meselelere başka Müslüman astronomların getirdikleri geometrik çözümleri de özetledi.
Güneş saatine ilişkin teorisi de uzmanca ve girifttir; ayrıca bu teoriden kendisinin hem yatay hem dikey saatlerle ilgili çalışmalar yaptığı anlaşılmaktadır. Zîcin 77-81. bölümleri ise astrolojiyle ilgilidir.
İslam dünyasının en büyük kimyacısı olan Cabir Hayyan, 721-805 yılları arasında yaşadı. Aslen Türk olan Câbir bin Hayyan, Abbasî Halifesi Hârûn Reşîd'in sarayında yaşadı.
Câbir'in çalışmaları tıp, astronomi, matematik, felsefe ve dönemin diğer ilim alanlarına yayılmışsa da o birinci derecede bir kimyacıydı. Bilimsel araştırmalarda özel metotlar geliştiren Cabir Hayyan, modern kimyanın temellerini attı.
ürekli laboratuvarda çalışan Câbir, süblimleştirme, sıvılaştırma, kristalleştirme, damıtma, saflaştırma, cıvayla karıştırma, oksitleme, buharlaştırma ve filtrasyon gibi işlemleri geliştirip mükemmelleştirdi. Razi, İbni Sina gibi İslam alimleri onu anarken 'üstatlar üstadı' olarak nitelendirir.
Modern kimyanın babası olan Cabir Hayyan, atomun yapısını gösteren tespitler yapan, kimyevi reaksiyonlarda belli miktarların belirli miktarlarla reaksiyona girdiğini söyledi.
"Maddenin en küçük parçası olan 'cüz-ü lâ yetecezzâ (atom)'da yoğun bir enerji vardır. Yunan bilginlerinin iddia ettiği gibi bunun parçalanamayacağı söylenemez. O da parçalanabilir. Parçalanınca da öylesine bir güç meydana gelir ki, Bağdat'ın altını üstüne getirebilir. Bu Allah'ın kudret nişanıdır."
Bu sözlerden asırlar sonra yapılan atom bombası, atıldığı şehirleri yerle bir etti.
İbnül Baytar, günümüzde hala varlığını sürdüren en büyük ilaç kullanım ansiklopedisini yazdı. İlk öğrenimini babasından gören İbnü'l Baytâr, dinî ve naklî ilimleri okuduktan sonra botaniğe yöneldi. Endülüs bölgesinde yetişen tıbbî bitkileri ve bunların özelliklerini, yetiştikleri yerleri, ilmî ve mahallî adlarını öğrendi. Sevilla bölgesinde hocasıyla beraber araştırmalar yaptı ve Endülüs'ün farklı coğrafyalarını gezerek hem bitki numunelerini topladı hem de ünlü eczacılardan ders aldı.
Kuzey Afrika'dan itibaren, Fars, Tunus, Cezayir ve Trablus şehirlerini dolaştıktan sonra Anadolu'ya ulaşıp Selçuklu ve Bizans hâkimiyetindeki bölgeleri gezerek tıp, eczacılık ve botanik âlimleriyle tanıştı.