Arama
Osmanlı ekonomisinin can damarı; esnaf
Osmanlı dönemindeki esnaflar, bulunduğu mahalleyi kendi mahallesi gibi benimseyerek halk ile adeta bir aile bağı kurardı. Peki, Osmanlı'da esnaf olmanın şartları nelerdi? Osmanlı'da esnaf ve zanaatkarların kurduğu dayanışma örgütlerine ne denir? Osmanlı'daki günlük hayatı gösteren fotoğraflarının yanında, Osmanlı'nın son yılları ile Cumhuriyet'in ilk çeyreği arasındaki döneme dair birçok yazışma, fotoğraf ve belge erişime açıldı. Osmanlıca, Arapça, İngilizce, Fransızca ve Farsça dillerindeki belgelerde, Sultan Abdülhamid ve Enver Paşa'nın mektupları ve önemli isimlere ait hatıratlar yer alıyor. Sizler için Osmanlı'nın günlük hayatına dair hiç görmediğiniz fotoğraflarını derledik.
Osmanlı döneminde esnaf birliklerinin idare tarzına çok önem verilmişti. Sanat erbabı içinde en dürüst ve en çok saygıya değer olan, muhtemelen yaşça da önde bulunan bir üstat teşkilâtın reisi olup kendisine ahî deniyordu. Bunların zanaat mensupları üzerinde bir şeyh gibi nüfuzu vardı. Ayrıca esnaf arasındaki inzibatı temin eden ve yiğitbaşı yahut server denilen bir ikinci reis bulunuyordu. Bir şehirde mevcut zanaat şubesi sayısı kadar olan ahîlerden birisi diğerlerine reis oluyor ve buna ahî baba adı veriliyordu.
Ahî babalar, genellikle Kırşehir'deki Ahî Evran Tekkesi'ne bağlı olan şeyhler ile bunların çeşitli illerdeki vekilleri idi. Büyük âlim ve mutasavvıf Şeyh Edebâli de ahî şeyhlerinden olup Osman Gazi ile sıkı ilişkiler kurmuş ve kızını onunla evlendirmişti. Orhan Gazi ise Ahîliğe ait "ihtiyârü'd-dîn" unvanını almıştı. Özellikle Fâtih devrinden itibaren Ahîlik siyasî bir güç olmaktan çıkarak esnaf birliklerinin idarî işlerini düzenleyen bir teşkilât halini aldı
Ahiliğin asıl amacı, insanların dünya ve ahirette huzur içinde olmalarını sağlamaktı. Ahiler çatışmacı değil, dayanışmacı bir ruh yapısına sahiptiler ve zengin ile fakir, üretici ile tüketici, emek ile sermaye, millet ile devlet, kısaca toplumun bütün fert ve kurumları arasında iyi münasebetler kurarak herkesin huzur içinde yaşamasını sağlamak Ahi birliklerinin başta gelen amacıydı. Toplumda farklı statülerin olmasını normal karşılayan Ahilik, güçlünün zayıfı ezmesine, bir kimsenin haksız kazanç sağlamasına şiddetle karşıydı.
Ahiliğin ilkelerini şu şekilde sıralayabiliriz:
• İnsan severlik,
• Gençliğin meselelerine çözüm arama,
• Eğitimin her zaman ön planda olması,
• Askerlik alanında eğitim faaliyetlerinin yapılması,
• Sosyal hizmetlerin sağlanması, işyeri edindirilmesi ve araç-gerecin sağlanması, iş kazaları, malûliyet, yaşlılık ve ölüm halleri ile yangın ve deprem gibi doğal afetlerde yardım ve desteğin sağlanması, Ahi teşkilâtı bünyesinde Ahi Babaların, kethüdaların, yiğitbaşıların ve yaşlı ustaların sağladığı çeşitli imkânlardı.