Arama
Osmanlı merhametinin mimari yansıması kuş evlerinin dünü ve bugünü
Köşk, saray, cami, mescid, türbe, han, çeşme gibi yapıların duvarlarına oturtulan maket görünümlü kuş evleri, Osmanlı toplumundaki hayvan sevgisi ve merhametinin mimari yansıması olarak karşımıza çıkar. İslâmiyet'ten önceki devirlerden beri Türk toplumunda önemli bir yer tutan kadim mimarimizin başköşesinde yerlerini alan kuş evlerinin dünü ve bugününü derledik.
18. yüzyılda ise İstanbul'da Nuruosmaniye Camii, Üsküdar Ayazma Camii, Selimiye Camii, Taksim Maksemi, Zeyrek Şebsefa Mektebi, Saraçhane Amcazade Hüseyin Paşa Mektebi'ni göstermek mümkün. Bunların içinde en önemlisi ise Topkapı Sarayı Darphane-i Amire binasında, çok katlı sarayı andıran, oymalı sırça köşk kuş evidir.
Bu minik evlerin birçoğu hava etkenlerinin yaratmış olduğu tahrip, ilgisizlik ve biriken gübrelerin temizlenmeme, bakımsızlık gibi nedenlerinden dolayı olumsuz etkilenmiştir. Su giderlerinin tıkanması sonucu çatlamalarla, kırılma ve dökülmelerle karşı karşıya kalan evlerin ahşap malzeme kullanılarak yapılanları, günümüze kadar gelememiştir. Örnek olarak; Perşembe Pazarı'nda bulunan hanlar, Fermeneciler yokuşu, Sandalyacılar sokağı, Büyük Yeni Valide Han çevresinde pek çok kuş evini gösterebiliriz. Laleli Camii çevresinde, Eski Balık Pazarı, Yemiş İskelesi ve Tahmis'te de türlü biçimlerine rastlanır. Eşine az rastlanan en güzel eserlerden biri de Müftü Hoca Feyzullah Efendi Medresesi'nde bulunur.
İstanbul'da Sultan III. Selim tarafından yaptırılan Selimiye Camii'nin duvarlarında ve cami ayaklarında yer alan köşk biçiminde iki kuş evinin, geniş ve büyük kafeslerle çevrili olduğu görülür. Üsküdar Yeni Valide Camii'nin bütün cephelerinde bulunan kuş evlerinden ikisi ise cami şeklindedir.
Seyit Hasan Paşa Medresesi'nde bulunan çift minareli kuş evinin yapımı, tuğladan ve sıvadan yararlanılarak oluşturulmuş. Burada rampalar ve birbirine geçişli odacıklar ile kuşların etrafı seyredecekleri kafes pencereler bulunuyor.
