Arama
Rodos ve 12 Ada nasıl elden çıktı?
Anadolu'dan ayrılmış büyükçe bir Akdeniz adası olan Rodos, deniz hukuku kaidelerinin doğduğu yerdir. Rodos Deniz Kanunları Antik Çağ'dan itibaren bütün Akdeniz'de asırlarca tatbik edilmiştir.
Lozan Antlaşması'nda, Türk delegeleri, iyi-kötü hak iddia edebilecek pozisyonda iken, yani ellerinde bu iddiayı destekleyecek hukukî kozlar varken, her nedense Rodos üzerinde fazla münakaşaya girmedi. Siyasi mevadda dair birinci kısmının 15. maddesiyle, Türkiye, adalar üzerindeki haklarından vazgeçti. Yani 12 Ada'da 1912'ye kadar fiilen devam eden Türk hâkimiyeti, Lozan'da resmen sona erdi.
1943'te Mussolini'nin devrilmesinden sonra adaları işgal eden Almanlar, Yahudi nüfusu yok etti. Şehir, bombardımanda çok zarar gördü. Almanlar 1945'te çekilirken, 12 Ada'yı Yunanların eline geçmesin diye Türkiye'ye devretmek istedi. Ancak zamanın hükûmeti buna yanaşmadı.
Bu teklifi kabul için artık ne hukukî bir zemin, ne de kâfi kuvvet vardı. Almanların bu teklifini kabul etmek; başta Rusya olmak üzere müttefiklerin büyük reaksiyonuna sebebiyet verirdi. Adaları işgal eden İngilizler, 1948'de Yunanistan'a harb tazminatı olarak devretti. 12 Ada, Genç Yunanistan'ın en son kazandığı topraktır.
Anadolu'ya 19 km mesafedeki Rodos'un mesahası 1412; adalarla beraber 2682 km2'dir. Tabiati ve iklimi pek hoştur. Şimdi adalarda yaşayan 100 bin kişinin 45 bini Rodos şehrindedir. Bunların takriben 4 bini Müslümandır. Mübadele esnasında Yunanistan elinde olmadığı için, 12 Ada'daki Müslüman nüfus göçe mecbur kalmamıştır. Ancak gönüllü olarak çok sayıda Müslüman Anadolu'ya göç etmiştir. İtalyanlar da çok azalmıştır...
Ekrem Buğra Ekinci
Türkiye Gazetesi