Arama
Sultan II. Abdülhamid’in çağlar aşan projeleri
Osmanlı İmparatorluğu'nun 34'üncü padişahı ve 113'üncü İslam halifesi Sultan II. Abdülhamid, 33 yıllık hükümdarlığı boyunca Osmanlı topraklarına birçok hizmette bulunmuş, devlet ve hilafet mührünü abdestsiz basmayacak kadar dindar bir yaşam sürmüştü. Abdülhamid'in teknolojik gelişmelere olan ilgisi, saltanatı süresince bir kısmı hayata geçen, bir kısmı da çeşitli sebeplerden dolayı gerçekleşemeyen birçok projenin şekillendirilmesine vesile oldu. Gerçekleşmesi imkansız gözüyle bakılan projelere imza atan Sultan Abdülhamid'in, Konya Ovası Sulama Projesi, Tüp Geçit projesi gibi yüzyıl sonra gerçekleşen projelere imza attığını biliyor muydunuz? İşte Sultan II. Abdülhamid'in yenilikçi projeleri…
Osmanlı İmparatorluğu'nda Haliç Köprüsü ile ilgili çalışmalar Fatih Sultan Mehmed dönemine kadar uzanır. İlk teklif 1503 yılında Leonardo Da Vinci'ye iletilmiş, bundan 3 yıl sonra da Michelangelo'ya bir teklifte bulunulmuştur.
16. yüzyılın başlarında, Sultan II. Bayezid Haliç üzerine Pera ve Konstantiniyye arasında yapılacak daimi bir köprü yapılmasını ister. Bu arzu Leonardo da Vinci'nin kulağına gittiğinede bir proje tasarlar. 240 metre uzunluğunda ve 24 metre genişliğinde, o zamana kadar görülmemiş büyüklükte bir köprü tasarlar. Deri kaplı defterinin bir köşesinde en ufak detayına kadar hesapladığı ve tasarladığı Haliç Köprüsü'nü bir mektup ile Sultan II. Bayezid'e ulaştırır. Fakat çeşitli nedenlerle bu proje hayata geçirilemez. Bundan üç yıl sonra da Michelangelo'ya bir teklifte bulunulur.
Fakat her iki girişim de sonuçsuz kaldı. Haliç'te köprü yapımına dair ilk çalışma 1836 yılında gerçekleşti. Bu köprü 600 metre uzunluğunda 10 metre genişliğindedir. II. Abdülhamid döneminde ise Galata Köprüsü'nün inşaatı tamamlanmıştı. Bu projeyi bir İngiliz şirketi hayata geçirmişti. Sultan Abdülhamid'in İstanbul'a dair gerçekleşen ilk projesi budur.
1906 yılında Aurique'nin çizmiş olduğu plan şöyledir; tarihî yarımada ile Beyoğlu arasında Haliç üzerinde; fakat Haliç'e inmeden bir geçiş düşünülür. Bir ayağı Galata Kulesi yakınında bir ucu Süleymaniye'de olan asma köprü, düz bir satıhla iki yakayı birbirine bağlayacaktı. 1.200 metre uzunluğunda olacak bu asma köprü, İstanbul'un Galata'dan gözlenen temel siluetine yeni bir unsur olarak eklenecekti. Fakat birçok görüşe göre bu proje, şehrin siluetini olumsuz manada etkileyeceği düşünülerek faaliyete geçirilemedi.
II. Abdülhamid, boğazdan geçişlerin kolaylaşması için bir köprü projesi çizdirdi. Fransız bir mimara çizdirdiği proje gerçekleşmese de onlarca yıl sonra boğaz tam 3 köprüyle birbirine bağlandı.
Açılıp kapanabilen, gemi geçişlerinin sağlanacağı asma düzeneğin sağında ve solunda olmak üzere sekiz dolgu ayağın üzerine oturan sekiz kemerli bir köprü ile Haliç'i aşmayı tasarlanmış; tasarımına da oldukça ilginç unsurlar eklemişti. Geçişin karaya ulaştığı iki yakada binaları birleştirense bir Tak-ı Zafer'di.
Mösyö Aides'in Gemi Taşımacılığına Mahsus Demiryolu Projesi
Osmanlı arşivlerinden bu projenin sadece "zeyil'i"; yani eki bulunabildi. Projenin ekinden anlaşılacağı kadarıyla yedi izahlı bir çizim daha bulunduğu düşünülür. Bu projenin amacı; kurulacak bir düzenekle ''her nevi gemiyi'' ray üzerine oturtarak ikinci bir limana taşımaktı. Fakat ne yazıkki bu proje gerçekleşedi.
Sultan II. Abdülhamid'in Yıldız Saray'ına yerleşmesiyle buradaki yapılaşmaya paralel olarak arazinin genişliği de büyümüştü. Bu süreçte Yıldız'a Küçük Mabeyn, Cariyeler Köşkü, Şale Köşkü, Yıldız Camii, harem yapıları, tiyatro, marangozhane, eczane, tamirhane, kilithane, çini atölyesi, kütüphane, silahhane, şehzade köşkleri, kasırları, yönetim yapıları, koruma yapıları ve servis yapıları eklenmiştir. Yıldız'ın nüfusu askerlerle birlikte 32.000 kişiyi bulmuştur. Yıldız Sarayı'nda bulunan yapılar arası ulaşımın sağlanması, aynı zamanda ortak bir temaşa alanının oluşturulması için bir plan hazırlanmıştır. Plana göre bahçe, boğaza doğru genişletilecek ve Büyük Mabeyn, Çadır, Malta ve Şale Köşkleri yaklaşık iki kilometre olan bir demiryolu ile birbirine bağlanacaktır. Bu demiryolu aynı zamanda Ertuğrul ve Orhaniye Kışlalarını da birleştirecektir. Fakat bu demiryolu projesi gerçekleşememişti