Arama
Sürgündeki Osmanlı hanedanın son tanığı: Bilun Hanım Sultan
1924 yılında çıkarılan bir kanunla,Osmanlı'nın yüzlerce yıl boyunca sürdürdüğü hilafet makamı sonlandırılmıştı. Osmanlı hanedanının üyelerine de ülkeyi terk etmeleri için çok kısa bir mühlet tanınmış; Halife Abdülmecid, ailesi ile birlikte daha o gece sınır dışına çıkarılmıştı. Sadece gidişe mahsus pasaportla gönderilen hanedan mensuplarını özlem ve acı dolu günler bekliyordu. Bu acı günlerin son şahidi, sürgün edilen 155 Osmanlı hanedanı mensubundan hayatta olan son kişi, Bilun Alpan Hanım Sultan, 100 yaşında Beyrut'ta vefat etti. Hanım Sultan'ın vefatıyla 1924 sürgününün son şahidi de aramızda ayrıldı. Sizler için Bilun Hanım Sultan ve Osmanlı hanedanın sürgünü hakkında bilinmesi gerekenleri derledik.
Memleketi son terkeden Osmanlı, Sultan Beşinci Murad'ın kızı Fatma Sultan oldu. Sürgün kanunu çıktığı sırada sultan bügün Ortaköy'deki Yüzme İhtisas Klübü'nün yanında ilkokul olarak kullanılan yalı-sarayında kızamıktan yatıyordu ve iyileşene kadar Türkiye'de kalmasına izin verildi. Fatma Sultan üç cocuğuyla beraber üç hafta sonra trenle Viyana'ya gidecek ve sürgün tamamlanacaktı. Sürgün hanedanın kadın mensupları için 28, erkekleri için 50 yıl sürdü.
Türk-İslâm geleneğinde kadınlar hükümdar olmadığı halde, hanedana mensup hanımlar, hatta hanımların çocukları, damatlar ve gelinler bile sürgün edildi. Avrupa monarşilerinde bile, darbe ile devrilen hiçbir hanedan böyle bir muamele görmedi. Onlarda yalnızca hükümdar sürgüne çıktı.
Dürrüşehvar Sultan, 1947 yılında hatıratında o güne ait duygularını şu sözlerle anlatır:
"Nereye gidiyorduk? Belki onulmaz bir felâkete doğru. Bu âni darbe ile bütün ümidlerim kırılmış ve saadetin parlak ışıkları sönmüştü. Karanlığa çekilerek o günlerin hatıralarını gözyaşlarımla silmeye çalıştım. Memleketten son bir hatıra diye, yerden bir çakıl taşı aldım. Gurbetteki ilk gecemi uykusuz kalarak, o taşı koynuma bastırarak ve hayatımızın güzel zamanlarını düşünerek geçirdim."
Bu karar sonrasında, hanedan üyelerinin büyük bir çoğunluğu, Fransa'ya göç etmek zorunda kaldı.
Başta son Halife Abdülmecid olmak üzere, Fransa'ya gitmeyi tercih eden hanedan üyelerinin büyük bölümü, zorluklar içerisinde yaşamlarını sürdürmeye çalıştılar.
Fransa'da hayatını kaybeden hanedan üyelerinden birçoğu, o dönemde Türkiye'nin cenazelerini kabul etmemesi nedeniyle, Fransa hükümeti tarafından Faslılara hediye edilen Bobigny Müslüman Mezarlığı'na defnedildi.
1937'de açılışı gerçekleştirilen mezarlığa, ilk olarak II. Abdülhamid'in kızı Ayşe Sultan'ın eşi Mehmed Ali Rauf; son olarak ise, 1973 yılında hayatını kaybeden Sultan V. Murat'ın torunu Şehzade Osman Fuat'ın cenazesi defnedildi.
Osmanlı hanedanı için Türkiye'ye dönüş izni, 1952'de kadınlara; 1974'te ise, erkeklere çıktı.
Sürgün Kanunu 13 maddeyi ihtiva ediyordu. 3. maddede "İkinci maddede mezkûr kimseler işbu kanunun ilanı tarihinden itibaren azami on gün zarfında Türkiye Cumhuriyeti arazisini terke mecburdurlar" deniyordu. Fakat kanun kapsamına giren hanedan üyeleri ve mensuplarından, o sıralarda kızamıktan hasta yatağında yatmakta olan Sultan Beşinci Murad Han'ın kızı Fatma Sultan ile eşi ve üç çocuğu hariç hiçbirisi sözü edilen 10 günlük süreyi kullanamadı.