Arama
Tarihe yön veren medeniyet: Endülüs
Endülüs, ilk İslam fetihlerinin son halkasını oluşturan bir medeniyetti. Müslümanlar, Kuzey Afrika'nın ardından fetih faaliyetlerini İspanya'ya yöneltmiş; Tarık bin Ziyad kumandasındaki ordu ile İspanya'nın büyük çoğunluğu fethedilmişti. Endülüs, o tarihten sonra muhteşem bir medeniyete ev sahipliği yapmış; Müslümanların ve gayrimüslim tebaanın çeşitli sahalardaki faaliyetleriyle yüksek ve parlak bir ilim merkezi haline gelmişti. Avrupa'nın "karanlık çağı" yaşadığı dönemde ilim Endülüs'ten yayılmaya başlamış, Müslüman alimlerin keşifleri pek çok alanda öncü olmuştu.
🔸11'inci yüzyılda Tuleytula'da kurulan Zerkâlî'nin rasathanesinin de Avrupa'ya çok tesir ettiği ve astronominin gelişmesine önemli katkılar yaptığı bilinir.
🔹Ortaçağ Avrupası'nda halkın Ortadoğu ve Uzakdoğu hakkındaki coğrafî bilgilerinin kaynağını da uzun süre, Müslüman coğrafyacı ve seyyahların kaleme aldıkları eserlerin Latinceye yapılan tercümeleri teşkil etmiştir.
🔸Edebiyat alanında Avrupa'da fabl türünün ortaya çıkışı, kesinlikle Hint-İran menşeine dayanan İslami eserlerin tesiriyle olmuştur ve meşhur La Fontaine Kelîle ve Dimne'den geniş çapta istifade ettiğini bizzat kendisi söyler.
🔹Binbir Gece Masalları Avrupa'da günümüze kadar gelen geniş bir kabul görmüştür. Dante'nin de Latince tercümeler sayesinde muttali olduğu mi'rac mûcizesinden etkilendiği ve onda yer alan figürleri farklı bir üslûpla İlahi Komedya adlı ünlü felsefî-edebî eserine uyarladığı kabul edilir.
🔸Kültür hayatının dışında tarım ve mimari alanlarda da Endülüs, Avrupa'yı önemli ölçüde etkilemiştir.
🔹Pirinç, şeker kamışı ve pamuğu İspanya'ya ve dolayısıyla öteki Avrupa ülkelerine ilk tanıtanlar Endülüs Müslümanlarıdır.
🔸Pamuğun kömürle birlikte Avrupa'da gerçekleşen Sanayi Devrimi'nin çok önemli iki unsurunu oluşturduğu, şekerin ise Avrupalıların mutfak kültüründe önemli değişikliklere sebep olduğu bilinir.
🔹Suyun buharlaşarak azalmasını önlemek için yer altından kanallarla naklini İspanya'da ilk defa Müslümanlar uyguladı ve bu teknik daha sonra Güney Amerika'ya da götürüldü.
🔸Avrupa'ya kâğıdın intikalini sağlayan, palamut ve hurma ağaçlarından katran elde edilmesini öğretenler de yine Endülüslü Müslümanlardır. 12'nci yüzyıldan itibaren bazı İspanyol ve Portekiz krallarının yaptırdıkları saraylar Kurtuba'daki sarayların âdeta birer kopyasıdır.
🔹Kûfî hatlı frizlerle tezyin edilmiş ve kitabeleri dahi Arapça yazılmış olan bu saraylara Sevilla Alkazar'ı çarpıcı bir örnek teşkil eder. Endülüs mimarisinin tesirleri İspanya ile sınırlı kalmayıp Kuzey Afrika'ya, Doğu'ya ve hatta Amerika kıtasına ulaşmıştır.