Arama
Tarihimizin ilk çocuk hastanesi
Hamidiye Etfal Hastanesi, Sultan II. Abdülhamid'in yaptırmış olduğu hayır kurumlarından sadece birisi. Tarihimizin ilk çocuk hastanesi olan Hamidiye Etfal, Abdülhamid tarafından sekiz aylıkken ölen kızı Hatice Sultan adına yaptırılmıştı. Kuşpalazı nedeniyle ölen Hatice Sultan'ın ardından, Abdülhamid derin bir üzüntü yaşamış ve dilinden şu sözler dökülmüştü: "Benim çocuğum kurtulamadı. Kim bilir fakir fukaranın çocukları nasıl bakılıyor? Hiç olmazsa bir hastane yaptıralım da, benim gibi babaların kalbi yanmasın!" Bugünün 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı olması vesilesiyle, ecdadın çocuklara verdiği önemin bir tezahürü olan bu hastanenin öyküsünü sizlerle buluşturuyoruz.
Çocukların yemekleri en yetenekli aşçılar tarafından hazırlanır, kullanılan erzakın kalitesi kimyahanede tetkik edilirdi.
Abdülhamid'in isteği üzerine hasta çocukların halis süt içmeleri için hastanenin 50 metre kuzeyinde inek ahırı yapılmıştı. Abdülhamid, hastanenin gelişimini sağlamak ve suyun şifasından yararlanmak düşüncesi ile Karahisar Maden Suyu'nu (Afyon) hastaneye vakfetti.
Hamidiye Etfâl Hastanesi'nde poliklinik.
Padişah'ın özel ilgisi ve başhekim Dr. İbrahim Paşa'nın becerisiyle, kadın hastaların çokluğu sebebiyle, hastaneye açılışından bir yıl sonra bir kadın pavyonu eklendi.
1902 yılında, cerrahi pavyonu hastane yapılarına katıldı. 1903'te fiziko-terapi bölümü hizmete girdi. Türkiye'nin ilk çocuk sanatoryumu 1904'te açıldı. Kadın hastalıkları, bulaşıcı hastalıklar pavyonları ile kimyahane, mescit ve 1907 yılında saat kulesinin eklenmesiyle hastane kompleksi tamamlandı.
Hastanenin içinde yer alan mescit.
Hastane, teşkilat yapısı, modern tıbbi gereçlere sahip olması, hekim kadrosu ve yapılan bilimsel çalışmalarla tıbbın her dalında uzman yetiştirebilecek duruma geldi.
Abdülhamid, 1904 yılında hastanede uzman hekim yetiştirilmesini emretti. Tıbbiye-i Şahane ve Gülhane Seririyat Mektebi ardından Hamidiye Etfal Hastanesi ihtisas veren ilk hastane oldu.
Hamidiye Etfâl Hastanesı hasta koğuşları.
Hastanede açılan fotoğraf atölyesinde, tedavi olan hastaların ameliyat öncesi ve ameliyat sonrası durumlarını gösteren fotoğrafları çekilirdi.
Fotoğrafhanenin hazırladığı hastane albümleri, Fransa'da düzenlenen Tourcoing Sergisinde (Ekim 1906), birincilik ödülü aldı. Çok beğenilen albümler, Tourcoing şehri belediye reisinin isteği üzerine belediye müzesine alındı.
Giriş, mescit ve saat kulesi.
Sultan Abdülhamid'in tahttan hâl edilmesi ardından, hastane hamisiz kaldı ve ihmale uğradı. Hastane yönetimi, Maliye Nezareti'nden sonra Belediye'ye bırakıldı. Balkan Savaşı, Birinci Dünya Savaşı ve Mütareke yıllarında, artan ihtiyacı karşılamak üzere yaralı askerlere hizmet verdi.
Cumhuriyet döneminde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı'na bağlanan hastane, çevrede tam teşekküllü bir hastane olmadığından, 200 yatağın 70'ini yetişkinlere ayırmak zorunda kaldı.
Yoğun erişkin talebi karşılayabilmek için teraslar kapatılıp oda yapıldı; katlar ilave edildi. Hastane artık çocuk hastanesi kimliğini yitirmişti. Zamanla eski pavyonlar yıkılıp yeni binalar yapıldı.
Şişli Etfâl Hastanesi'nin havadan görünümü. Nuran Yıldırım, Hamidiye Etfâl Hastanesi.