Arama
Dünya tarihinin en önemli 6 aşısı
Aşılar, insanlığın verdiği büyük salgın mücadelelerinde en önemli destekçiler olmuştur. Tarih boyunca milyonlarca kişinin ölümüne neden olan salgın hastalıklar, bilim insanlarının bulduğu aşılar sayesinde kimi zaman yok olmuş kimi zaman ise etkisini yitirmiştir. Kitlesel ölümler durmuş ve bağışıklık sisteminin ilgili hastalığa karşı antikor üretmesi sağlanmıştır. İşte, dünya tarihinin en önemli 6 aşısı…
✅Hastalığın özellikleri
📌Çocuk felci, sinir hücrelerine zarar verip özellikle omurilikteki kasların kasılmasını sağlayan bulaşıcı ve ölümcül bir hastalıktır. Genellikle yaz ve sonbahar aylarında ortaya çıkan bu hastalık çevre sağlığı koşullarına çok dikkat edilmeyen dönemlerde yaygın hale geldi.
📌Hastalık, lağım sularının yiyeceklere bulaşması, sineklerin taşıdığı mikroplar, hastalığa yakalanmış kişinin ağız ve burnundan çıkan damlacıklarla bulaşır. Yalnızca küçüklere özgü olmayan bu hastalığa büyükler de yakalanmıştır. Tedavi edilmediğinde hastalarda felç görülmektedir.
✅Çocuk felcine karşı aşı faaliyetleri
📌Çocuk felci de aşıyla üstesinden gelinen hastalıklardan biridir. Hastalığı önlemenin en etkin yolu aşı olmuştur.
📌Jonas Edward Salk, ilk başarılı çocuk felci aşısını geliştiren tıp araştırmacısıdır. 1952 tarihinde ABD büyük bir felaketle karşı karşıya gelir: Çocuk felci. Ciddi ölüm rakamlarının olduğu bu dönemlerde Salk öldürülmüş virüsten aşı elde etmeyi başardı kendi karısı ve çocuğu üzerinde denediği aşıyı geniş kitlelere yaymak amacıyla çalışmalara başladı.
📌1954-55 yılları arasında yapılan başarılı denemeler sayesinde aşının hastalığı önlemede etkili olduğuna kesin karar verildi. Ülkesinde kahraman ilan edilen Salk, bulduğu aşıyla çocuk felci vakalarının %80-90 oranında azalmasına sebep oldu.
Çocuk felci, aşılamayla silinen ikinci insan hastalığı olma yolunda ilerliyor. Dünyanın birçok yerinde silinen bu hastalığı tamamen yok etme çabaları devam ediyor.
✅KKK hastalığının özellikleri
📌KKK, kızamık, kızamıkçık ve kabakulak hastalıklarını içerisine alan bir tanımlama. Kızamık veya kızamıkçık genellikle çocukluk çağında ateş ve döküntü şeklinde ortaya çıkarken kabakulak tükürük bezlerinde şişme ve ateşe yol açan bulaşıcı hastalıklardan biri.
📌KKK, kızamık, kızamıkçık ve kabakulak hastalıklarını içerisine alan bir tanımlama. Kızamık veya kızamıkçık genellikle çocukluk çağında ateş ve döküntü şeklinde ortaya çıkarken kabakulak tükürük bezlerinde şişme ve ateşe yol açan bulaşıcı hastalıklardan biri.
Şehirleşmenin artmasıyla beraber görülen kızamık, 1800'lü yıllarda ölümler üzerindeki etkisini arttırdı.
✅Osmanlı'da kızamık
📌Çocuk hastalığı olarak bilinen kızamık tarihteki en ölümcül hastalıklardan biriydi. 17. yüzyılda çocuk yaşta bulunan Birinci Ahmed ve Şehzade Mustafa aynı anda kızamığa yakalandı. Aşının henüz bulunmadığı dönemlerde Osmanlı topraklarında büyük çocuk ölümlerine yol açtı.
📌Osmanlı'nın ilk çocuk doktorlarından Şâbân-ı Şifâî'nin 1701'de kaleme aldığı "Tedbîrü'l-mevlûd" adlı eserde de suçiçeği ve kızamık gibi hastalıklardan bahsedilir.
📌Kızamık salgın olarak Osmanlı'da 19. yüzyılda görüldü. Anadolu'da Erzurum ve Karadeniz Bölgesi'nde oldukça etkili oldu. Geç gelen bir aşılama ile vakaların azalması gerçekleşti.
✅KKK hastalığına karşı aşı faaliyetleri
📌Aşı tarihinin en önemli isimlerinden birisi 1919 doğumlu Amerikalı mikrobiyolog Maurice Ralph Hilleman, bulduğu aşıyla insanların hayatlarını kurtardı.
📌Buluşlarıyla tıp dünyasında, "en çok hayat kurtaran bilim insanı" olarak kabul edilen Hilleman'ın çocukluk çağı hastalıklarından kızamık, kızamıkçık ve kabakulağa çare bulduğu aşının hikayesi ise o yıllarda 5 yaşında olan kızı Jeryl Lynn'in bu hastalığa yakalandığını öğrenmesinin ardından başlıyor.
📌Kızının boğazından sürüntü alarak laboratuvara götüren ve çalışmaları sonucu KKK aşısını geliştiren Hilleman, bulduğu aşı virüsüne de kızına atfen "Jeryl Lynn suşu" adını verdi. Yıllar sonra yayımlanan bir röportajda babasının hikayesini anlatan Jeryl Lynn Hilleman, "Tek yaptığım doğru zamanda, doğru virüsle ve doğru babayla hastalanmaktı." demişti.
📌Dünyanın ilk lisanslı kanser aşısı olan tavuk lenfoması, su çiçeği, menenjit, zatürre, Hepatit A ve B aşıları da Hilleman'ın ya kendisinin geliştirdiği ya da geliştirilmesine öncülük ettiği aşılar arasında bulunmaktadır.
Hilleman'ın öncülük ettiği aşılardan sadece kızamık aşısı dahi 2000-2015 yılları arasında 20 milyondan fazla hayat kurtardı. Bu aşı sayesinde hastalık yapma gücü azaltıldı. 1963 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü'nün aşıları yaygınlaştırma çabasıyla vakalar düştü.