Arama
Modern astronominin kurucusu: Bitruci
Endülüslü alim Bitruci, ünlü filozof İbn Tufeyl'in talebesi ve İbn Rüşd'ün çağdaşıydı. "Teorisi dünyayı sarsan adam" olarak anılan Müslüman alim, Batılı bilim insanının ilham kaynağı oldu. Ay'daki kratere adı verilen Bitruci, modern astronominin kurucusu olarak kabul edildi. Peki, Bitruci'nin bilime sunduğu katkılar nelerdi?
📌Bitruci; Islâhu'l-Mecistî adlı eseri okuyarak, Câbir bin Eflah'ın Batılı astronom Batlamyus'a yönelttiği eleştirileri öğrendi.
📌Bu daha da gelişmesini sağladı. Çalışmaları neticesinde tespit ettiği ilk hata, sistemin Aristo fiziğinin temel ilkeleriyle ifade edilemez oluşuydu.
🌑
📌 Bitruci, Batlamyus'a ait modellerin fiziki destekten mahrum olduğunu söyledi. Batlamyus'un dış merkezli küre teorisini reddetti.
📌 Gezegenlerin düzensiz hareketlerini açıklayabilmek için, daha önceden belirlenen 8 gökküreye bir tane daha daha ilave etti.
📌 Ona göre kâinattaki her çeşit hareketin kaynağı, bu küreydi.
📌 İç içe duran bütün gezegenler, dokuzuncu kürenin etkisiyle doğudan batıya doğru dönüyordu. Gezegenlerin hızları, dokuzuncu küreye bağlıydı.
⭐
📌 Müslüman âlim Bitruci, Batlamyus'un karmaşık gök sisteminin yerine daha sade olan helezonik hareket teorisini geliştirdi.
📌 Teoriye göre, sistemde yer alan her küre, kendi ekseninde dönerken günlük hareketi de takip eder. Bu iki hareketin birleşmesiyle helezonik (sarmal) hareket oluşur. Gezegenlerin kuzeye ve güneye sapmalarına neden olur.
🌍
(x) Prof. Dr. Fuat Sezgin'in Fikriyat'taki yazılarına ulaşmak için tıklayın
📌 Prof. Dr. Fuat Sezgin, Bitruci'nin gezegen hareketleri hakkındaki görüşlerinin, İbn Tufeyl ve İbn Rüşd'e benzediğini belirtir.
📌 Bitruci de, gezegen kürelerinin yeryüzü orta noktası çevresinde, ortak merkezli bir tarzda dönmeleri gerektiğini ve gezegenlerin sarmal olarak değişik eksenlerle hareket ettiklerini düşünüyordu.
⭐
(x) Rönesans ninnisine son veren Fuat Sezgin'e dair bilinmeyenler
📌 Bitruci, Batlamyus'un gezegen sırasını doğru kabul etmeyip, değiştirdi.
➡ Batlamyus'a göre sıra şöyleydi: Ay, Merkür, Venüs, Güneş, Mars.
➡ Bitruci bu sıralamayı; Ay, Merkür, Güneş, Venüs, Mars olarak değiştirdi.
📌 Bu değişikliğin nedeni, Venüs'ün Güneş'in önünden geçip geçmediğinin görülememesiydi. Aynı zamanda Bitruci, Merkür ile Venüs'ün birer ışık kaynağı olduğuna da inanıyordu.
🌑