Arama
Hakikatlerin eşiğinden kelimeler
"İnsanlığa bir nasihat" olarak kaleme alınan Atabetü'l-Hakayık, Türk - İslam edebiyatının en önemli ikinci eseri kabul edilir. "Gerçeklerin eşiği" anlamına gelen sözlüğün müellifi ise doğuştan âmâ olan Edip Ahmet Yükneki'dir. Dört tane nüshası olan bu yapıt üzerinde birçok çalışma yapılarak günümüze ulaşmasını sağlanmıştır. Sizler için edebiyatımızın mihenk taşı Atabetü'l-Hakayık'ta geçen kelimeleri derledik.
Ötmek, ötüp: Geçmek, ileri gitmek /tegannî, terennüm, ötmek anlamlarına gelir.
Yarattı Uġanım tünüñ kündüzüñ
Ötüp bir birige yörür öñ sona
Yarattı Ugan'ım (Allah'ım) geceyi, gündüzü
Ön sonu takîb ederek yürür.
Atabetü'l Hakayık
Öcüktürmek: Öç almaya, ahzı-ı sâra da'vet etmek anlamlarına gelir.
Öcüktürme erni tilin bil bu til
Başaḳtursa bütmes büter oḳ başı
Kimsenin dilini (gönül) öç almağa da'vet etme (kırma) bil (ki) bu dil
Yaralanırsa iltiyâm bulmaz, (hâlbuki) ok yarası sağalır.
Atabetü'l Hakayık
Öçürmek: Söndürmek, itfâ etmek anlamlarına gelir.
Eliñlense tutnup ġazab inad otı
Ḥalīmlıḳ suyın saç ol otnı öçür
Gazab, inâd ateşi tutup yal verirse
Hilm suyunu saç, o ateşi söndür.
Atabetü'l Hakayık
Odun: Bedbaht, ateşte yanmağa müstahak anlamlarına gelir.
Baḫīl nākes odun tavar pāsbānı
Yıġar yimes içmes tutar berk anı
Bahîl, nâkes, odun bedbaht tavar (mâl) pâsbânıdır
[O] yığar, yemez, içmez, onu (mâlı) pek tutar.
Atabetü'l Hakayık
