Arama
Avrupa'ya gönderilen Müslüman kız öğrencilerini tartışan Sebilürreşad ve Kadınlar Dünyası
Kız öğrencileri, Avrupa'ya öğrenim görmek amacıyla Osmanlı döneminde gönderilmeye başlandı. Yabancı bir ülkeye özellikle Müslüman kız çocuklarının gönderilmesi derin tartışmaları da beraberinde getirdi. Sosyal alandaki bu hareketlilik Mehmet Akif'in Safahat'ında, Sebilürreşad dergisinde bu duruma karşı çıkılırken Kadınlar Dergisi de sessiz kalmayıp kız çocuklarının yurt dışında okumasını desteklemişlerdi. İşte, kız çocuklarının Avrupa'da okumasıyla ilgili dergi cephesindeki tartışmalar…
Özellikle kadınların eğitimi konusunu gündeminden düşürmeyen dergi; kız okullar, kadınlara yükseköğrenim hakkından sonra nihayet Avrupa'da eğitim konusunu da tartışmaya açmıştı. Müslüman Osmanlı kadınının muallimelik dışında memuriyet hayatında ilk örneklerinin henüz görülmeye başlandığı ve İnas Darülfünunu'nun resmen hayata geçmediği bir dönemde, Kadınlar Dünyası'nın sayfaları Avrupa'da eğitim konusunda karşıt görüşlerin tartışmasına sahne olmuştu.
Osmanlı kızlarının Avrupa'ya gönderilmeleri konusundaki farklı görüşleri Kadınlar Dünyası'ndan izlemek mümkündür. Kadınlar Dünyası'nda kızların gönderilmesi gereğini savunanlar görüşlerini dini ve milli argümanlara dayandırmaktaydı:
"Hazreti Peygamber Efendimiz (sav) 'İlim velev Çin'de olsa dahi olsa gidip alınız.' fermanında bulunmuştur. Ve yine ilmin taleb ve tahsili kadın ve erkek her bir mümin üzerine farzdır." buyurulmuş. Bugün ilim ve fennin Çin'de değil, Avrupa'da olduğunu herkes bilir."
...
"İnsaf ile itiraf edelim ki Osmanlılığı teşkil eden anâsır içinde en cahil kalmış unsur, unsur-ı İslâm'dır. Ermeni, Rum, Yahudi, erkek, kadın bizlerden biz İslamlardan daha ziyade daha ciddi olarak maarife sarılmışlardır. Biz ki bu hükümetin, bu devletin müessisi ve ruhuyuz, neden diğer vatandaşlarımızdan bu derece geri kalmış bulunalım? Niçin tahsil-i ulûm ve fünûn için her nevi fedakârlıkdan kaçınmış olalım."
Kadınlar Dünyası yazarlarından ve derginin söylemini cesurca şekillendiren isimlerinden Mükerrem Belkıs, vatanın istikbalinden sadece erkeklerin değil kadınların da mesul olduğu fikrini temel alarak Müslüman kızların Avrupa'ya gönderilmesi gerektiğini şiddetle savunanlardandı. Kadınların terakki etmek için ne gerekiyorsa yapmalarını ve bu yolda engel tanımamalarını isteyen Mükerrem Belkıs şöyle yazdı:
"Bizim vazifemiz pek başka ve gayet mühimdir. Ne bizden evvel gelenler gibi olacağız ve ne de bizden sonrakiler gibi… Biz bu iki kısım insanların hayatını ayırmak için geldik. Bizden evvel gelen cinsimizin fena hayatını iyi bir şekle koyacağız. Milletimizin, kadınlığımızın na-mütenâhi istikbali bizim elimizde… Bir inkılab yapmak için geldik. Demek oluyor ki bir inkılabcıyız. Bunu ifa için her şeyi göze almalıyız…"