Arama
Hadis ilmini anlamanızı kolaylaştıracak terimler
Müslümanlar, İslam'ı iki ana kaynaktan öğrenir. Bunlar, hidayet rehberi olan Kur'an-ı Kerim ve Hz. Peygamber'in çağlara ışık tutan hadis-i şerifleridir. Peygamberimizin örnek hayatı ve hadis-i şerifleri olmadan yüce kitabımızı doğru anlamak ve yaşanan hayata tatbik etmek mümkün değildir. Buna giden en önemli yol ise Allah Resulü'nün sözlerinin tam manasıyla anlaşılmasından geçer. Sizler için hadis ilmini anlamanızı kolaylaştıracak terimleri derledik.
📒 Emîru'l- mü'minîn, "Mü'minlerin emiri", demektir. Emir, iş gören, emreden, başkan, lider manalarına geldiğine göre müminlerin emiri tabiri aynı zamanda Müslümanları yöneten, onları idare eden manasını da verir.
➡️ Rivayetlere göre Hz. Peygamber (SAV), bir grup sahabeyi teçhizatlı olarak bir yere göndermiş, başlarına Abdullah b. Cahş'ı kumandan tayin etmiştir. Birlik yola çıkarken Abdullah'a emîru'l-Mü'minîn diyerek hitap etmiştir. Bundan sonra Abdullah b. Cahş, emîru'l- mü'minîn lakabıyla anılmaya başlamıştır. Aynı tabir daha sonraları halife ve valilere hitapta kullanılan özel bir tabir haline gelmiştir.
➡️ Hadis ilimlerinin tümünde en yüksek dereceye yükselmiş olan alimler için kullanılır. Hıfz ve dirayet itibariyle devrinin parmakla gösterilen hadis otoritelerine bu lakap verilmiştir. Ebu'z-Zinâd Abdurrahmân b. Abdillah b. Zekvâni'l-Medenî, Şu'be, Mâlik b. Enes, Ahmed b. Hanbel, Buhâri, ed-Dârekutnî, Sufyânu's-Sevrî gibi ömürlerini sünnet ilmine adamış, bu ilimde en yüksek mertebeye yükselerek haklı bir şöhret kazanmış âlimler hadis ilminde mü'minlerin emiri addedilmişlerdir.
📒 Hadara; gelmek, hazır olmak, bulunmak manasına gelen fiildir. İbnu's-Salâh'ın kaydettiğine göre hadis ravilerinin rivayetin sahih sayılabilmesi için bazı muhaddislerce sınır kabul edilen beş yaşını tamamlamadan hadis meclislerine devam etmelerini ifade etmek için kullanılır.
➡️ Buna göre rical kitaplarında bir raviden söz edilirken "falancanın meclisinde hazır bulundu" denilmişse de bu ifade onun o hadis meclislerine henüz bu yaşa gelmeden götürüldüğünü ifade eder. Kelime meçhul olarak uhdira şeklinde de kullanılır ve aynı manayı verir.
📒 Galat, hata karşılığıdır ve hadis rivayetinde hata yapmayı ifade eder. Ravinin hatası aşırı şekilde olur ve yanlış rivayetleri doğru olarak rivayet ettiklerini geçerse zabt özelliğini kaybetmesine sebep olur.
📒 Fihrist, dört harfli basit fiilden alınma bir kelime olan fihrist aslında Farsçadır. Fihrist şeklinde de kullanılır.
➡️ Fihrist, icazet yoluyla birine muayyen bir kitabın rivayeti için izin verilmesiyle geçer. Hadislerinin yazılı olduğu fihrist denilen defteri rivayet etmesi için icazet verilir. es-Suyûtî de bu kelimeyi birkaç kitap veya defterden meydana gelen hadis mecmuası olarak açıklamıştır.
📒 "Hadisi az" anlamına gelir. Az hadis rivayet eden raviler hakkında kullanılmıştır. Bir muhaddisin kalîlu'l-hadîs oluşu, onun az hadis bildiği manasına değil, rivayet ettiği hadislerin sayıca az olması manasına alınır.
➡️ Örneğin; Hz. Ebu Bekir kalîlu'l-hadîstir. Uzun yıllar Hz. Peygamber (sav)'le birlikte olduğu halde ondan 142 hadis rivayet edilmiştir. Hiç de küçümsenemeyecek bir rakama ulaşan rivayetleri diğer çok sayıda hadis nakleden sahabelere nispetle az itibar edildiğinden o da bu gruba dahil edilmiştir.