Ekrem Kızıltaş: Sezai Karakoç Üretmen Han'ın merdivenlerini arşınlardı

Bekir Salih Yaman: Sizin için Cağaloğlu yokuşlarını arşınlayan son kuşağın müstesna bir neferi diyebiliriz. Osmanlı'dan bu yana gazetelerin, matbaaların, yayınevlerinin yegâne durağı olan Cağaloğlu maceranız nasıl başladı? Günümüzde turistler için dizayn edilen Cağaloğlu'nu gördükçe neler hissediyorsunuz? Ekrem Kızıltaş: Ben İstanbul'a 1975'te geldim. Ordu'da Liseyi bitirdikten sonra hem bir iş bulur biraz çalışır bu arada da üniversite hazırlık kurslarına gidebilirim diye geldim. Fakat sadece çalışabildim, kursa gitmek yerine de kaldığım yurtta ders çalıştım. Bu arada tabii Cağaloğlu'nda Milli Türk Talebe Birliği vardı. Halen o bina orada ve Milli Türk Talebe Birliği faaliyetlerini bir şekilde sürdürüyor. Bekir Salih Yaman: Bir dönem İstanbul Halk Eğitim Merkezi olarak kullanılan bina değil mi? Ekrem Kızıltaş: Evet, daha önce Halk Eğitim Merkezi sonra Milli Türk Talebe Birliği oldu. Sonra tekrar ona döndü. Şimdi tekrar Milli Türk Talebe Birliği. Dolayısıyla oraya gidip gelmeye başlamıştım. Kaldığım yurtta ki Konya yurduydu, Konya Yüksek Öğrenim Yaptırma Talebe Yurdu'ydu. Ordulu olmama rağmen oraya bir şekilde girebilmiştim. Orada arkadaşlarla, ağabeylerle muhabbet ederken bana genellikle gazetecilik tercih etmemi söylemişlerdi. Ben de gazeteciliği tercih ettim ve şimdiki adı Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi olan eski adıyla İstanbul İktisadi Ticari İlimler Akademisi İstanbul Gazetecilik ve Halkla İlişkiler Yüksekokulu'nu kazanıp başladıktan sonra da tekrar Milli Türk Talebe Birliği'ne artık üniversite talebesi olarak gittim. Orası genellikle bir Talebe Birliği olarak çeşitli faaliyetleri yapan bir yerdi. 'Madem gazetecisin, mektepli olacaksın burada da alaylı olarak bulun' diye beni Basın Yayın Müdürlüğü'ne beni gönderdiler. 1976'da Milli Türk Talebe Birliği 'Çatı' isimli 15 gün olduğu söylenen ama bazen ayda, işte imkân durumlarına göre iki ayda bir çıkan bir gazetesi vardı. Bir de 'Milli Gençlik' adında aylık çıkarılmaya çalışılan bir dergi. Ben daha çok Çatı'da çalışmaya başladım. Daha sonra Milli Gençlik'e de çeşitli katkılarım bulundu. Bu arada Milli Türk Talebe Birliği bünyesinde Fotoğrafçılık Kulübü'ne baktım. Tabii, birliğin genel faaliyetleri bünyesinde de epey çalışmalarım oldu. Cağaloğlu'ndayız, gazetecilik talebesiyiz ve gazete çıkarıyoruz. Gazeteyi çıkarırken başlangıcımız ofsetti. Yeni yeni başlayan ofset sistemiyle fakat sonra maddi durum galiba biraz sıkıntılı olmaya başlayınca Milli Türk Talebe Birliği'nin hemen yanında Fatih Gençlik Vakfı vardı halen devam ediyor. Onun matbaası vardı orada tipo baskıyla gazeteyi sürdürmeye başladık. Tabii, zannediyorum seyircilerimize göre tipo, ofset farkı biraz karmaşık ama çok uzun, başka bir konu o. Tipo biraz daha eski bir teknoloji, ofset daha yeni, halen kullanılan teknoloji. Bu süreçte tabii Cağaloğlu o dönemde gazetelerin hemen tamamının bulunduğu yerdi. Hürriyet oradaydı mesela, Milliyet oradaydı. Zannediyorum yakın bir dönemde Tercüman, Topkapı'daki o t harfini andırır binasındaydı. 'Sezai Karakoç Üretmen Han'ın merdivenlerini arşınlardı' Ekrem Kızıltaş: İrili, ufaklı birçok gazete hala Cağaloğlu'ndaydı. Bab-ı Âli eski ismiyle ya da hala o zamanda kullanılan ismiyle… Cağaloğlu'nun ya da Bab-ı Âli'nin bir başka özelliği de matbaaların çok olmasıydı. Yani tipo ve ofset birçok matbaanın bulunduğu bir yerdi. Mesela Günaydın oradaydı, Dünya Gazetesi'nin matbaası oradaydı. Bu hem o gazetelerin basıldığı hem de ofset diğer işlerin basıldığı yerlerdi. Bu arada diğer matbaalarla da kitap yayınının adeta kalbi konumundaydı Cağaloğlu. Birçok yayınevi o dönemlerde oradaydı. İşte bir iş hanının üst katında yayınevi, alt katta matbaa ya da işte yanında başka bir şey şeklindeydi. Cağaloğlu çok ciddi bir hareketliliğe, kültürel açıdan ya da yayıncılık açısından muhteşem bir hareketliliğe sahipti. O günlerde bugünkü gibi iletişim gelişmemişti. Mesela gazetelerde yazan çizenleri genellikle Cağaloğlu'ndan ya inerken ya çıkarken, Cağaloğlu yokuşunda bir şekilde karşılaşırdınız. Oralardaki çay ocaklarına, kahvelere gittiğinizde o dönemin önemli yazarlarıyla karşılaşma ihtimaliniz vardı. Yerebatan Caddesi üzerinde rahmetli Üstad Necip Fazıl Kısakürek'in Büyük Doğu yazıhanesi, hemen bitişiğinde rahmetli Mehmet Şevket Eygi'nin eski Bugün binası, o dönemde zannediyorum 'Liseli Genç' diye bir dergi yahut haftalık gazete çıkarıyordu. Rahmetli Sezai Karakoç işte Diriliş Yayınevi'nin yeri Üretmen Han'da, Türkiye Gazetesi orada bir yerdeydi. Hâkimiyet diye bir gazete, Anadolu diye bir başka gazete, Bizim Anadolu diye bir gazete, Hergün diye bir başka gazete, Milli Gazete yine Üretmen Han'da faaliyetlerini sürdürüyordu. Yeni Devir orada çıkıyordu. Tüm bunlar 1980'e kadar adeta tüm medyanın merkeziydi. Ekrem Kızıltaş: 1980 öncesi sadece Tercüman gitmişti. 1980 sonrası işte önce Hürriyet ardından Milliyet daha sonra diğer gazeteler yavaş yavaş artık işler büyüdüğü, geliştiği, devasa matbaalar, devasa rotatifler gerektiği için -Cağaloğlu daha çok ufak tipte makinelerin iş görebildiği yerlere sahipti- dağıldı. 1980 sonrası Cağaloğlu büyüsünü, cazibesi dönemler içerisinde kaybetmeye başladı. Bugün itibariyle gittiğinizde sadece nostalji, sadece hatıralar var. Şurada şu vardı, burada bu vardı. Hürriyet'in eski binası buradaydı. Milliyet Nuruosmaniye'ye giderken uğraşmaya giderken şuradaydı, daha önce burada Son Havadis vardı. Şeref Efendi Sokak'ta şu vardı ya da Çatalçeşme Sokak'ta şu vardı, işte rahmetli Üstad buralardaydı, Sezai Bey Üretmen Han'ın merdivenlerini arşınlardı, rahmetli Şevket Eygi gibi hepsini rahmetle anacağımız insanlarla alakalı ağırlıklı olarak hatıralar kaldı. Çünkü önce gazeteler sonra kaçınılmaz olarak yine biraz büyüme ve gelişme ile bazıları hala orada kalsa da yayınevleri Cağaloğlu dışına, çeşitli yerlere taşınmaya başladı. Daha büyük matbaalar kuruldu. İşletmeler büyüdüğü için daha büyük yapılar falan derken yayınevleri de oradan dışarı çıktı. Bunun bir başka tarafı da şu: 1960'larda ve 1970'lerde Anadolu'dan kitap alacak insanlar gelir, kitabı bizzat görür hatta belki sayfa sayfa bakar, kontrol eder ve doğrudan yayıncıyla konuşarak oradan alırdı. Ambarlar vasıtasıyla gönderilirdi. 1980 sonrası yayıncılık ve dağıtımda kişilerin yerine giderek, illere giderek pazarlama yapma alışkanlıkları başladı. Belki kamyona binip giderdi birisi. Yanında numune götürürdü. Arabayla ya da kamyona binip doğrudan kitabı verebilecek hale gelen dağıtım şirketleri doldu. Tabii bu 1990 sonrası başka bir hale evrildi. Yazılı medyanın her halükarda baş belası internet devreye girdikçe, iletişim arttıkça, bilgi göndermek kolaylaştıkça artık Anadolu'dan -gerçi bu arada kitap okuma oranları, gazete okuma oranları da azaldı o ayrı bir meseledir- bunları alacak insanlar internet üzerinden 'Evet şu kitaptan bana şu kadar gönder' demeye başladı. Kargo şirketleri geliştiği, iletişim çok kolaylaştığı için şartlar değişti. 1970'lerde bir telefona sahip olmak oldukça önemli bir meseleydi. Analog telefon için PTT'ye gider, müracaat ederdiniz. 1970'li yıllarda, bazı hallerde hızlı bir telefona sahip olmak için belki bir daire parası ödemek durumunda kalabilirdiniz. https://www.instagram.com/p/CumtoLJOhAX/?img_index=1 Bekir Salih Yaman: Gidip başvuruyorsunuz ama telefon hemen gelmiyor değil mi? Ekrem Kızıltaş: Hayır, hayır bu ancak 1990'lardan sonra rahmetli Özal'ın Türkiye'yi belki elektronik eşya açısından ya da elektronik açısından geliştirmesi sonrasında analog santrallerin dijitale çevrilmesi -analogda doğru da telefon alacaksanız size gelen bir kablo söz konusudur ama dijital dediğimizde aynı kablodan belki işte yüzlerce insan rahat aktarılabilir- bu anlamda haberleşme, iletişim değişti. İletişim telefonlarla çok kolay. Eskiden işte bir yeri arayacaksanız ve şanslı bir insansanız, telefonunuz varsa bile eninde sonunda yazdırır, beklerdiniz. Ben işte Ankara'yı çevireyim, bu 1980'lerin sonu 1990'lardan sonra sahip olduğumuz bir lükstür. 1970'li yıllar, işte Talebe Yurdu'ndayım memleketi aramam gerekiyor. PTT'ye gidersiniz, yurt numarasını da verirsiniz ki PTT size - Acele, yıldırım diye arama yolları vardı. Acele arıyorsanız arama belki o gün içinde gelir, yıldırım o gün içerisinde akşam saatlerine doğru gelir.- haber versin. Şimdi insanlara biraz tuhaf gelebilir ama o zaman hakikaten iletişim son derece zordu. PTT'nin posta servisi en azından çalışırdı. Ama eninde sonunda o günkü ulaşım imkânlarını düşünürseniz yani işte ben Orduluyum. Ordu, İstanbul'dan akşam arabaya bindiğinizde ertesi gün öğle saatlerinde varırdınız, 17-18 saat sürerdi. Şu anda herhalde otobüsler bile neredeyse 12-13 saatte gidebiliyor. İşte yollar, otobanlar açıldı. Birçok şey rahatladı. O dönemin şartlarında, 1970'lerin bugün bize nostalji olarak gereken havasının şartlarında belki en mükemmel noktaydı. Ama iletişim, ulaşım ve başka imkânlar gelişti. Belki insanlar birbirlerini tanıdılar, bildiler. Dolayısıyla doğrudan birinin gidip kitapçıyı görmesi ya da kitapçının gelip doğrudan yayıncıyı görmesi yerine aradaki kurulan ilişkilerle telefon üzerinden daha sonra internet üzerinden ilişkiler sürmeye başladı. Dolayısıyla Cağaloğlu Türkiye ile beraber ciddi şekilde değişti. Bu değişimin bugünkü uzantısı işte hangi sokağa girerseniz kafeler, turistik eşya satan yerler bazı yerlerde de otele falan dönüşmüş binalar gibi bir Cağaloğlu var. Ama eninde sonunda Allah'tan yapı aşağı yukarı aynı… Evet, şu bina filandı, bir yayınevi buradaydı diyorsunuz. Filan ile burada görüşmüştük diyebiliyorsunuz. Bekir Salih Yaman: Dergicilik, gazetecilik, sahife sekreterliği, istihbarat şefliği, yazı işleri müdürlüğü, genel yayın yönetmenliği... Mesleğin tüm birimlerinde çalışmış biri olarak kâğıtla ünsiyet kurmak, dijital yayınlar ve mesleğin gidişatı hakkında neler düşünüyorsunuz. Ekrem Kızıltaş: Şimdi 'her nimetin bir külfeti vardır' derler. Bir yönüyle nimet, son derece hızlandı son derece kolaylaştı. Düşünün İşte, o yıllarda ben herhalde 1980'leri hatırlıyorum. Diyelim ki Erzurum'da olmuş bir olayla ilgili Ajans normal fotoğraf servisi yapmamış. Siz eğer özel bir fotoğraf istiyorsanız bir servet ödemeniz gerekirdi, tek bir fotoğraf için… Şu anda hiçbir problem yok. Yüzlerce fotoğrafı eğer tanıdığınız birisi varsa hemen telefonu çevirip o yüzlerce fotoğrafı size aktarabiliyor. O dönemde 1990'larda bile böyle bir imkân yoktu. Hatta ben mesela zannediyorum Milli Gazete'de dijital fotoğraf makinesini -bugün son derece yaygın- dijital fotoğraf makinesini yanlış hatırlamıyorsam 1994 seçimlerinde biraz da meraklı olduğum için ilk defa ben kullanmıştım. Ekrem Kızıltaş: Seçim dönemiydi ve miting vardı. Haberler ertesi gün taze fotoğraflar kullandığımda birçok insan şaşırmıştı. Anadolu Ajansı 'Bir dakika ya, Allah Allah! Sen bizden tele fotoğraf almadın bu nereden geldi?' demişti. İşte o ara aslında basitleştirilmiş dijital fotoğraf makinesiyle başlangıç olmuştu. Tabii bunun nimet oluşu, hızlanması, çoğalması, yoğunlaşmasının getirdiği bir de külfet tarafı var. Biz ağırlıklı olarak internet medyacılığında bile sıkıntılar varken sosyal medya denilen bir olguyla karşı karşıyayız. Sosyal medya dediğimiz şey adeta bir orman. Yani güvensizliklerle dolu bir orman, sürekli bir sürü habere bir sürü bilgiye maruz kalıyorsunuz. Bunların hangisi doğru, hangisi yanlış ayırt etmekte ciddi güçlük çekiyorsunuz. Daha da kötüsü sosyal medyayı çeşitli amaçları için kullanmaya çalışan çevreler biraz da ana akım medya üzerinden buldukları desteklerle sosyal medya üzerinden bir yalanı pazarlayıp işte ana akım medyayla ona destek vererek siz olayın doğrusunu açıklayana kadar genellikle bayağı mesafe alabiliyorlar. Burada medyanın iki temel problemi var. Bir, medya genellikle olumsuzluklardan beslenen bir sektör. Ne demek bu? Meşhur laftır -gazetecilerin ilk öğrendiği kurallardan birisi- bir köpeğin bir adamı ısırması haber değildir ama bir adam bir köpeği ısırırsa haberdir. Bu da genellikle her şey düzgünse, her şey olumlu gidiyorsa bunun haber olacak bir tarafı yoktur. Arada olumsuz bir şeyler varsa ya da biz bu olumlu şeylerin içerisinden olumsuz bir takım yorumlar çıkarabilirsek İşte o haberdir anlayışı medyanın genel olumsuzluktan beslenme taraflarından biri. Öbür tarafı da insanların genellikle -bu da zannediyorum dünya genelinde sadece Türkiye'de değildir- dünya genelinde yapılan araştırmalarla ortaya konan bir şey: Yalanın dolaşım hızı doğruya nazaran, gerçeğe nazaran yedi kat daha fazla. Tuhaf bir şekilde insanlar doğrudan daha çok yalana sanki ilgi gösteriyor, yalanın yayılması dolayısıyla daha fazla olabiliyor. Ekrem Kızıltaş: Bu da karşımıza ciddi bir problem olarak çıkıyor. Eninde sonunda yalan bilgi, 'işte doğrusunu öğrenirim geçer gider' diyemiyorsunuz. Şu anda Türkiye geneline baktığınızda birçok insanın oluşturulan algılarla edindikleri yalan bilgileri hala taşıdıklarını, hala bunları tekrarladıklarını görebiliyorsunuz. Belki biraz işin siyasi tarafı ama geçenlerde sosyal medyadan bir kısa video seyrettim. Sokakta birine soruyorlar mevcut İBB Başkanı sizce nasıl? Diye. 'Çok başarılı' diyor. Peki diyor röportajı yapan. 'Bana üç önemli hizmetini aktarabilir misiniz? Adam söylüyor, 'Avrasya'yı yaptı, Marmaray'ı yaptı ve İstanbul Havalimanı'nı yaptı' Bir dakika, yani kendisiyle sokakta röportaj yapılan birisi, İstanbul'da yaşayan birisi, İBB Başkanı'nın başarılarını aktarmaya çalışan bir isim Avrasya, Marmaray ve İstanbul Havalimanı diyor. Aslında baktığınızda bizzat belki o kişinin zihniyetinin engellemeye çalıştığı ve buna rağmen yapılmış hizmetleri birisi rahatlıkla ona mal edebiliyor. Bu dolaştığında büyük ihtimalle bunu gördüğünde bıyık altından gülen 'Hadi canım sen de' diyenler mutlaka var. Ama eninde sonunda böyle şeylere inanabilen insanlar da var. Yine burada başka bir şey daha var. Yani aynı benzer röportaj serisinde başkasına sorulduğunda, 'Çok şeyler yaptı, çok büyük hizmetleri var Ankara içinde bu geçerli sayabilir misiniz?' dediğinizde biraz adalet ve hakkaniyet sahibi birisi ise bir şey sayamamakla karşı karşıya kalıyor. Ekrem Kızıltaş: Tekrar başa dönecek olursak yazılı medyanın hala satış oranları azalsa da ana akım medya, gazetelerin Sabah, Hürriyet, Milliyet gibi bu gazeteleri andığımızda halen onların sırtlarında yumurta küfesi olduğunu ve kesinlikle herhangi bir konuda haber yapacakları zaman ciddi manada dikkatli olduklarını dolayısıyla yazılı medyada çıkan haberlere gözümüz kapalı -istisnalar haricinde- inanabileceğimizi rahatlıkla söyleyebiliriz. Daha da dikkat çekici tarafı o gazetelerin, ana akım medyanın oluşturduğu internet sitelerinin de başka internet sitelerine nazaran daha fazla güvenilir olduklarını da söyleyebiliriz. Tamam, internet siteleri o gazetelerin de olsa belki tıklanma hevesi için birtakım böyle soft haberlere yer verebilirler. Ama eninde sonunda mesuliyet hissi ağır bastığı için onlarda genellikle yalan, uydurma haberler bulma şansınız yok. Yine de ben ne kadar kabul edilir bilmem ama evlerine en azından bir kâğıt gazetenin girmesini temin etmeleri gerektiğini ve özellikle haberdar olmak konusunda o gazetelere yani doğrudan belki yazılı bir nüshasına ulaşamazlarsa bile onların internet sitelerine güvenmelerinin daha sağlıklı olacağını yılların getirdiği tecrübeyle söyleyebilirim. Çünkü sosyal medya özellikle ve biraz da belki merdiven altı tabir edilebilecek internet medyası mesuliyet hissi konusunda sıkıntılı olduğu için her şeyi yayabilirler ama mesuliyet sahibi medya bu konuda dikkatlidir, onlara güvenebiliriz. Bekir Salih Yaman: Üniversite yıllarınız ve MTTB... Gençliğin ideolojilerin pençesine düştüğü bir dönemde neler gördünüz, MTTB oluşumunu bu bağlamda nerede konumlandırırsınız? Günümüzün idareci kadrolarını yetiştiren mektep olarak bilinen MTTB nasıl bir yerdi? Ekrem Kızıltaş: 1975 senesi Milli Türk Talebe Birliği'ne benim başlangıç tarihim. Fiili olarak içinde bulunmaya başladığım tarih 1976, 1980'e kadar oradaydım. O günlerde Allah rahmet eylesin Prof. Dr. Ayhan Songar, Süleyman Yalçın, Sabahattin Zaim, Faruk Kadri Timurtaş, Osman Nuri Ergin gibi o dönemin hakikaten sahasında parmakla gösterilen insanları Milli Türk Talebe Birliği'nin sürekli konuklarıydı. Onların bayramlarda ziyaretlerine gider, ellerini öperdik. Onlar da dönem dönem Milli Türk Talebe Birliği'ni ziyarete gelirlerdi. Genellikle Milli Türk Talebe Birliği'nin konferans salonunda onların konferanslarını olurdu. -Üstad Necip Fazıl'ın, Şevket Eygi o yıllarda yurt dışındaydı, Sezai Bey bu tür şeylere temkinliydi- en azından o çevrede sürekli olarak o insanlarla temas halindeydik. Genellikle o salon haftada bir, on beş günde bir bize birtakım bilgiler veren insanların konuşmalarına sahne olurdu. Şimdi söylediğiniz şeyin hatırlattığı bir şeyi vurgulayayım. O salonda biz, bize konuşmalar yapanları dinlerken birçok insanın 'Karşımda gelecekte, Türkiye'yi yöneten kadroları görüyorum' sözlerine çok muhatap olmuştuk. Bu söze o zamanlar kendi aramızda kıkır kıkır gülüşürdük, 'Aaa ne bu mübalağa falan diye' fakat bugünden geriye doğru baktığımda hakikaten orada bulunan insanların şu anda Türkiye'yi yöneten insanlar olduğunu görüyorum. Bu muhteşem bir şey! O dönemde sağ ve sol kavramları ciddi manada boşaltılmış kavramlardı. Ekrem Kızıltaş: İşte 'sağ aslında sol, sol aslında sağdır', İdris Küçükömer'in meşhur lafı. Belki en anlamlı laf, Cemil Meriç rahmetinin 'İzm'ler idrakimize giydirilen deli gömlekleri. İtibarları menşe'lerinden geliyor. Hepsi de Avrupalı.' Belki hakkında bir kitap yapılacak bir konuyu bir cümlede izah etme durumu var. Sol ve sağ dediğimiz o dönemde aynı mihraklardan tahrik edilen, aynı mihraklar tarafından silahlandırılan, çatışmaya sevk edilen belli ki Türkiye'yi belli yöne kanalize etmek için azdırılmaya çalışılan anarşinin piyonları gibiydi insanlar. Milli Türk Talebe Birliği genelde Müslüman Gençlik, İslamcı Gençlik gibi tabirleri vardı Biz okur, araştırır ve öğrenirdik. 1977'de Uluslararası Gençlik Toplantısı yapıyorsunuz, her taraftan misafirler geliyor. Bir sene sonra Kıbrıs'ta düzenlenen Dünya İslam Gençlik Kampı'na gidiyorsunuz. Dünyanın her tarafıyla bir şekilde talebe dernekleriyle bağlantınız var. Orada organize bir şekilde olabildiği kadar bir şeyler öğreniyorsunuz. Rahmetli Erbakan Hoca'nın daha sonra Milli Gençlik Vakfı'nı kastederek söylediği bir söz var: 'Milli Gençlik Vakfı'nı bitiren aslında dört üniversite bitirmiş gibi olur' derdi. Ben de şimdi Milli Türk Talebe Birliği ile ilgili aynı sözün geçerli olduğunu düşünüyorum. Ekrem Kızıltaş: İşte ben Ordu'dan gelen bir gençtim. Bir yandan üniversitede okurken bir yandan Milli Türk Talebe Birliği bünyesi içerisinde gerektiğinde bakanlar, milletvekilleri, profesörlerle görüşüyoruz. Onlara birtakım tekliflerde bulunuyor, getiriyor, konuşturuyor ve dinliyoruz. Birtakım toplantılar organize ediyor, çeşitli seyahatlerde bulunuyoruz. Yurt dışından gelen insanları ağırlıyoruz. Dolayısıyla son derece ciddi tecrübe kazandıran bir yerdi. Ama burada Türkiye'nin 2023'ünü ilgilendiren bir konuyu da belki altını çizerek söylemek gerekir. O gün ve bugün arasında aslında kategorik olarak değişen fazla bir şey yok. Türkiye'de özellikle sosyal medyanın gelişmesi sonrası z kuşağı şöyle böyle falan gibi bir sürü laflar edildi. En son seçimlerle ilgili işte 6 milyon yeni seçmen geliyor, bunlar falan gibi bir şeyler söylendi. Ama biz ana gidişatın fazla değişmediğini gördük. Buradan hareketle şunu söyleyebilirim, 1970'li, 1980'li, 1990'lı, 2000'li yıllarda ve halen de Türkiye'de birtakım konuları meseleye edinen, bu konuda kendine yetiştirmeye çalışan, araştıran, inceleyen gençler vardı. Hiçbir şeye aldırmayan, bizim o dönemlerde 'SEVGENÇ' ya da 'HÜRGENÇ' dediğimiz gençlerde vardı. Birtakım ideolojilere kendini kaptıran ve hakikaten tabiri caizse at gözlüğü takmış bir şekilde akıllanmak için aradan yılların geçmesini bekleyenler de vardı. Tahmin ediyorum bugün de kategorik olarak çok fazla değişen bir şey yok. Malzeme değişti, şartlar değişti, şu değişti, bu değişti ama galiba gidişat çok fazla değişmedi. Dolayısıyla bugün de hakikaten birtakım şeyleri meselelerine çalışan kuruluşlarımız var. Farklı sivil toplum kuruluşları var. O dönemlerde azdı. Şimdi her bir yardım kuruluşu, dernek her biri kendi çapında ciddi hizmetler yapan ve o sahaya ilgi duyduğu için bünyesine katılanları yetiştiren, hayata hazırlayan ve belki ileride tıpkı Milli Türk Talebe Birliği'nin 1970'li yıllarda gördüğü fonksiyon gibi gelecekte belki Türkiye'yi idare edecek gençleri yetiştiren yerlerimiz var. Tabii ki o gün şöyleydi, bugün böyleydi, azdı, çoktu. Bunlar tartışılabilir ama bence ana fikir itibarıyla çok fazla değişen bir şey yok gibime geliyor. Bekir Salih Yaman: 1930'lu yıllardan itibaren ülkemizde Necip Fazıl gerçeği diye bir gerçek söz konusu. Hem fikir adamlığı hem şairliği hem edebi yönü bunların yanında aynı zamanda bir aksiyonel yönü de mevcut. Yeri geldiğinde tek başına muhalefeti üstlenmiş çok ciddi bir kalem, çok ciddi bir figür. Siz de en yakınında bulunan isimlerden biriydiniz bir dönemde, kendisiyle bir ünsiyetiniz vardı. Size göre Necip Fazıl neyi ifade ediyor Ekrem Bey? Nasıl tarif edersiniz? Ekrem Kızıltaş: Allah (CC) gani gani rahmet eylesin. Necip Fazıl Kısakürek çok yakın olduğumuz değil ama 1976'dan vefatı öncesine kadar Milli Türk Talebe Birliği bünyesinde gelirdi, biz giderdik. Evine bayram ziyaretlerine giderdik. Orada Üstad rahmetli adeta çocuklaşırdı. Sağa sola bakardı çikolatayı uzatır, 'Fazla alın! Fazla alın' derdi. Üstad, her halükarda hayat dolu bir insandı. Hakikaten her anı hareketliydi. Bazı hallerde sürekli olarak aksiyon olması gerektiğini düşünen bir insandı. Üstadın yetiştiği şartlar, üstadın içinde bulunduğu durum, üstadın doğru yolu bulması, Abdülhakim Arvâsî Hazretleri ile karşılaşması ve doğru yolu bulmasının ardından tutunduğu tavır, tek parti yönetimi ardından Demokrat Parti döneminde çektikleri, daha sonraki dönemlerde yaşadıkları, 1970'ler, 'kavganın şahikasında dolaştığı yerler' işte hapse giriş çıkışları falan gibi… Bu arada 'Büyük Doğu'yu sürekli olarak çıkarma gayretleri, sürekli maddi sıkıntı çekmesi… Çeşitli şekillerde bir yandan da gerek İstanbul'da kendi çevresinde sık sık da Anadolu'nun gidebileceği her yerine giderek insanları sinema salonlarında, kültür salonlarında falan insanları uyarmaya çalışması. Üstadın tüm hayatı, 'mücadele ile geçti' Sürekli, sıkıntılarla, yokluklarla boğuştu. İşte gazetesini çıkarabilmesi için, Büyük Doğu'yu çıkarabilmesi için, paraya ihtiyaç var. Bütün şartlar onun aleyhinde yani mümkün olduğu kadar o gazeteyi çıkarmaması için şeyler her şey oluşturuluyor. Kitaplarının satılmaması için ya da işte konferanslarının izlenmemesi için oluşturulan olumsuz bir hava var. Buna rağmen Üstad, hiç durmadan koşturan, çalışan, çabalayan ve karşıdan kendisine yönelen hiçbir saldırıya en ufak bir şekilde hiçbir fütur getirmeyen bir yapı. Ekrem Kızıltaş: Tam bir mücadele adamı. Dolayısıyla herhalde savunmalarını falan okuyanlar vardır. Savunmalarına baktığınızda savunmadan ziyade saldırı olduğunu görürsünüz ve laf konusunda kimsenin kimseden altta kalmaz. Aykırı giden bir hâkime ya da savcıya bile çok sonradan düşündüklerinde 'Vay o adam bana galiba bunu dedi' diyebilecekleri şekilde hitap edebilen ve hemen her duruşmasında çok ciddi bir baskı gelmemiş ise eninde sonunda beraat edebilen bir adam. Tabiri caiz ise tam bir söz virtüözü. Hem konuşmalarında hem yazısında üstadın hala metinleri mesela romanlar, tiyatro eserleri, denemeleri, zaman zaman hazırladığı raporları hala belki bir üslup öğrenmek isteyenler açısından son derece önemli bir ders örneğidir. Rahmetliye baktığımızda o günlerde, en azından ben 1973 ile vefatına kadar, 1983'e kadar rahmetli oluşuna kadar olan hayatını çok yakından izledim. Her anının mücadele, her anının ciddi manada gayretle ve her anının 'evet, şimdi üstad ne yapacak?' dediğiniz noktada, beklenmedik çıkışlar ile adeta karşı cephe diyebileceğimiz cenahı, gittikçe şaşırtan, onları bazen bloke eden davranışlar ile doluydu. Belki anlatmak için saatlerce konuşmak gerek ama ana hatlarıyla galiba bunu söyleyebilirim. Bekir Salih: Bulunduğunuz nokta itibariyle döneminin en önemli fikir insanları, şairleri ve yazarları ile yakın ilişkileriniz ahbaplıklarınız oldu. Bunlar arasında rahmetli Sezai Karakoç, İsmet Özel ve Mavera ekibinin ciddi bir bölümünü görüyoruz. Onlardan nasıl bahsedebilirsiniz. Nasıl anarsınız, hatıra olarak nasıl zikredersiniz? Ekrem Kızıltaş: Evet, bahsini ettiğimiz insanlar İsmet abi sağ, Allah ömürler versin. Birçoğu vefat etmiş isimler. Rabbim gani gani rahmet eylesin. O dönem, mesela işte Milli Gazete'de yazanları, Yeni Devir'de yazanları o dönemde çıkan Mavera -bir şekilde Bahri Zengin Bey Mavera'yı çıkardı- okuyorduk. Muhtelif şekillerde çıkan bazı dergiler, gazeteler vardı. Onları takip ediyorduk. Bunlardan bazıları diyelim Ankara'da, bazıları İstanbul'daydı. İsmet abi bile mesela 1974 - 1975'e kadar bildiğim kadarıyla Ankara'daydı. Sonra İstanbul'a geldi. İstanbul'da olsanız bile bir şekilde Mehmet Akif İnan Ankara'daydı. Allah rahmet eylesin Erdem ağabey İstanbul'daydı, değişik isimler vardı. Yedi Güzel Adam'lar, farklı isimler vardı. İstanbul'daysanız Sezai Bey İstanbul'da, işte Necip Fazıl, İstanbul'da Mehmet Şevket Bey İstanbul'daydı. Onları bir şekilde bir yerde görürsünüz. Cağaloğlu'nda sokakta dolaşırken Şevket Eygi ile karşılaşma ihtimaliniz yüksektir, ben birçok defa karşılaşmışımdır. Ekrem Kızıltaş: Ayaküstü, hal hatır sorulmuştur ya da üstadı telaşlı bir şekilde Büyük Doğu binasına girerken görebilirsiniz ya da hasbelkader diyelim Ankara'dan İstanbul'a gelmişken Milli Gazete'ye uğrayan Mehmet Akif İnan'ı görebilirsiniz. Mecidiyeköy civarında, orada Erdem Beyazıt ağabeyi görebilirsiniz. Ya da Cahit Zarifoğlu Allah rahmet eylesin bir şekilde işi düşmüştür bir yere uğramıştır, oradan çıkarken karşılaşabilirsiniz. Ya da belki böyle önemli zamanlarda bayram seyran gibi günlerde Milli Gazete'ye gelmişlerdir ya da Yedi Devir'e gelmişlerdir bu tür karşılaşmalar çok olurdu. Şimdiden geriye baktığınızda aslında şu akla gelen gelebilir 'Vay be! Keşke daha çok vakit geçirseydim, keşke daha çok yanımda bulunsaydım.' Şimdi o dönemde nasıl olsa burada diyorsunuz yani orada bir yerde. 'Nasıl olsa gerekirse gider görüşürüm, nasıl olsa gider yani buluşabiliriz' dediğiniz için o günler onların orada yakında olduğunu bilmenin rahatlığı ile geçen günler. Zaten her gün ya da iki günde bir üç günde bir yazdıklarını okuyorsunuz. Diyelim ki herhangi bir yerde bir konferansları, seminerleri varsa gidip onu deniliyorsunuz, izliyorsunuz. Ya da söyleyebileceğiniz bir şey varsa bugünkü gibi 'Cep numarası var mıydı versene' denilecek kadar rahatlık yoktu belki ama yani yine de mesela 'Cahit abiye nasıl ulaşabilirim, Erdem abiye nasıl ulaşabilirim' ya da 'Ya Üstada şunu nasıl aktarabiliriz' dediğinizde yani eninde sonunda bulabileceğiniz formüller vardı. Dolayısıyla o günler büyük ihtimal ile içinde yaşadığımız anda hakkıyla değerlendiremediğimiz günler. Bugünden geriye doğru baktığımızda hayıflanmanın alemi yok ama demek ki nasip olan neyse zaten herhalde aldığımız o kadar. Mesela ben geriye doğru baktığımda hala her hatırlayışımda kendi kendime gülerim. Rahmetli Üstad Necip Fazıl, Milli Türk Talebe Birliği'nde konferans verecek, biz de o heyecanla yeni bir amfi almışız o dönemin teknolojik şahikası. Yani muhteşem bir amfi. Amfinin başına da o konulardan en iyi anlayan bir arkadaşımızı koyduk. İşte, Elektrik Elektronik talebesiydi galiba o dönemde çok azdı o tür bölümler. Fakat amfinin bir özelliği varmış sonra öğrendik. Ses belli sesden yukarı çıkarsa amfi kendini kapatıyor, 10 saniye bekliyor yeniden açıyor. Üstad rahmetli de konuşurken arada bir sesini yükselttiğinde amfi kapanıyor, 10 saniye bekliyor yeniden açıyor. Ekrem Kızıltaş: Allah rahmet eylesin üstadımıza... Cemalettin Tayla idi Milli Türk Talebe Birliği Genel Başkanı döndü, 'Cemalettin bu aletin başına bir çocuğu mu oturttun sen? Niye bu pıt pıt kesilip duruyor?' falan diye fırça attı. Tabii bu, salonda galiba muhteşem gülüşmelere sebebiyet verdi. Sonra olayı anladık ama üstad geldiğinde başka amfiler kullanmaya çalıştık. Az önce söyledim işte, bayram ziyaretine gittiğinizde normal, ağır üstadlığın hemen dışında etrafa bakardı. Çikolatayı uzatır 'cebinize de koyun çocuklar' falan derdi. Geldiğinde özel sohbetlerde yani genel o konferanslardaki durumun yanında Milli Türk Talebe Birliği'ne gelip orada genel başkanın ya da icra konseyi başkanının yanına gelip orada 6-7 kişilik özel sohbetler olduğunda zannediyorum asıl tadına doyulmaz sohbetler olurdu. Çünkü konferanslarda ve seminerlerde üstad başta olmak üzere o dönemde çıkan bu tür işler yapan insanların tamamı belli ölçüde bir türlü otokontrol yapmak durumundaydılar. Unutmayın o dönemde bir 163 vardı. Yani din ve dince kutsal sayılan şeyleri siyasete alet etmekle başlayan… Ama eninde sonunda herhangi bir konuşma sırasında Allah! (CC) dediğinizden hareket ile sizi birkaç sene hapse atabilecek bir uygulamaya maruz kalınabiliyordu. Dolayısıyla herkes dikkatliydi. Herkes özel sohbetler olduğunda ki ben rahmetli üstadın, Kadir Mısıroğlu'nun, Erbakan Hoca'nın, Sebahattin Zaim'in yine Ayhan Songar'ın sohbetlerini hatırladığımda belki birçok şeyi aslında o sohbetlerden öğrendiğimizi de rahatlıkla söyleyebilirim. Bekir Salih Yaman: Genel bir tavsiye mahiyetinde, gençler için mutlaka okumalı dediğiniz birkaç eserden bahsedebilir misiniz? Ekrem Kızıltaş: Öncelikle gençlere klişe ama Kur'an-ı Kerim okumalarını, meal okumalarını mümkünse olabildiği kadar kısa bir tefsir olur Diyanet'in de var. Bu tefsirleri öncelikle bir okumalarını, hadis okumalarını söylerim. Bunun dışında ben edebiyat, edebiyata uygun olan insanların, büyüklerin şiirlerini okumaları, romanları okumaları, dünya klasiklerini okumaları yine bunları da rutin olarak kabul ederim. Ama bence Türkiye'deki en önemli meselemiz farkındalık. 2023 senesinde Türkiye'deyiz, 'Nereden geldik? Hangi aşamalardan geçtik? Ne gibi olaylar yaşandı?' konusunda ciddi farkındalık ihtiyacımız olduğuna inanıyorum. Ekrem Kızıltaş: Bunun için de hatıratlara önem vermeleri gerektiğini düşünüyorum. Hemen aklıma geleni söyleyeyim Ali Ulvi Kurucu'nun hatıratının özellikle ilk üç cildi. O dönemin 1930'lu, 1940'lı yılların olaylarını, birinci elden ve Sultan Abdülhamid Han ve Vahdettin Han dönemlerini doğrudan kaynaklarından aktaran bilgileri ile bence Türkiye'nin yüz yılıyla alakalı çok ciddi bilgilere sahiptir. Üstadın, rahmetli Necip Fazıl'ın romanları, kitapları, tiyatro eserleri okunmalı. Sezai Bey mutlaka, en azından bazı nesirleri, şiirleri okunmalı. Cemil Meriç uzun konuların nasıl kısa sürede aktarılabileceğini öğrenmek bir üslup sahibi olabilmek açısından mutlaka okunması gereken bir isim. Ekrem Kızıltaş: Bunun yanında herkesin kendi tarzına göre, kendi anlayışına göre - kimisi edebiyata düşkündür, kimisi tarihe düşkündür kimi başka bir coğrafyaya düşkündür ya da başka bir şeylere düşkündür- herkesin kendisine uygun birtakım şeyler bulup önemli olan temel olan şeyleri okuduktan sonra bizi geliştirebilecek, bizi ilerletebilecek bize her okuduğumuz ve bir şeyler katabilecek şeyleri ben mutlaka okumak gerektiğini inanıyorum. Burada da zannediyordum bir dönem çok yaygındı dijital okuma, işte e-kitaplar ama yine galiba ana akım olan kitaplara döndük. Onu kıvırmak istediğiniz gibi hareket etmek mümkün galiba. Dolayısıyla ben okunan her kitabın bize bir şeyler kattığına ve bunun yaşının da olmadığına inanırım. Şu kolaycılığa da kaçılmamalı, 'işte elime aldım bir kitabı okudum bitti. Peki, ne öğrendim?' bu soru anlamsız bir sorudur. Ne öğrendiğinizi belki üç ay ya da üç sene ya da otuz sene sonra anlarsınız. Neden? Bu bir birikimdir. Bir şeyler dolar, doldurulur. Bu yüzden hatıratlara ve günümüzü anlamayı, günümüzü çözmeyi kolaylaştıran belki aktüel birtakım kitaplara, tabii ki şiire ilgi duyan romana ilgi duyan, hikâyelere ilgi duyan o tür şeylere eğilmelerinde fayda var. Ama her bir şeyimiz biraz palyatif, sadece çok satan olsun diye hazırlanmış birtakım kitapların falan dışında bize hakikaten bir şeyler verebilecek kitaplara eğilmek bence çok faydalı olur. Röportaj: Bekir Salih Yaman Editör: Sümeyye Gedizli Kurgu: Günışığı Gülhan Salma Kamera: Serkan Hervenik

Ekrem Kızıltaş: Sezai Karakoç Üretmen Han'ın merdivenlerini arşınlardı

Macar Kültür Merkezi'nde "Edebiyat Pikniği" düzenlendi

"Bir Yokmuş'la Bitmeyen Masallar" sergisi Hüsrev Kethüda Hamamı'nda açıldı

"Asr-ı Saadetten Günümüze Mushaf Medeniyeti: İstanbul Mushafı"

Allah Teala'nın sevmediği kötü huylar

Nurullah Genç'in "Rüveyda" eserinden eşsiz dizeler

Melih Cevdet Anday'ın özel sözleri

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Zenginlerin gençlik iksirinin çocuklarla bağlantısı ne?

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Zehir kupadan, şaloma!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Zenginlerin gençlik iksirinin çocuklarla bağlantısı ne?

Allah Teala'nın sevmediği kötü huylar

Sonbahar depresyonunun belirtileri, tedavisi ve korunma yöntemleri

Fatma Bayram'ın yeni eseri "İyiler Yalnız Değildir" TK Kitap'tan çıktı!

Nurullah Genç'in "Rüveyda" eserinden eşsiz dizeler

Zehir kupadan, şaloma!

Arama

Ekrem Kızıltaş: Sezai Karakoç Üretmen Han'ın merdivenlerini arşınlardı