Arama
Müslüman alimlerin ezber bozan astronomi keşifleri
Bugün bilim dünyasında pek çok kişi, astronominin Yunanlılarla birlikte öldüğüne, Dünyanın Güneşin etrafında döndüğünü söylemesiyle tanınan ve modern astronominin kurucusu kabul edilen Kopernik ile yeniden dirildiğine inanır. Peki, Kopernik'in gezegen teorisi modellerinin kendisinden bir asır önce yaşayan İbnü'ş Şatır'ın modelleriyle birebir aynı olduğunu biliyor muydunuz? Ya da dünyanın kendi ekseni etrafında döndüğü teorisini, ilk olarak bir İslam aliminin kaleme aldığını? Müslüman alimlerin ezber bozan astronomi keşiflerini sizler için derledik.
1145 yılında ölen Câbir bin Eflah, gök koordinatlarını ölçmekte kullanılan taşınabilir gök küresini ilk kez tasarladı (bu alet bugün torketum adıyla bilinir).
Câbir, özellikle küresel trigonometri alanındaki çalışmalarıyla ünlüdür.
12'nci yüzyıl Kurtubasından İbn Rüşd, Batıda Averroes olarak tanınıyordu. Kurtuba'nın en tanınmış hekimlerinden biri olmasının yanı sıra astronomdu ve güneş lekelerini keşfetmişti.
Ayın hareketleri konusunda ise 14'üncü yüzyıl astronomu İbnü'ş Şâtır, Ayı Dünyaya gerçeğinden daha fazla yaklaştıran Batlamyus'u düzeltti.
Kendisinden önceki diğer Müslüman astronomlar gibi Yunanlıların gezegen teorisindeki yetersizliklerini dile getiren İbnü'ş Şâtır şöyle der:
"Dolayısıyla her şeye kadir olan Allah'tan (cc) ihtiyacı karşılayacak modeller geliştirebilmem için bana ilham vermesini ve yardım etmesini niyaz ettim. Ve Allah (cc), O'nun şanı ne yücedir, O'na hamd ü senalar olsun, enlem ve boylam cinsinden gezegen hareketleri ve bu hareketlerin gözlemlenebilen tüm özellikleri için önceki modellerdeki şüphelere mahal bırakmayan evrensel modeller geliştirmeyi bana nasip etti."
Orta Çağ İslam astronomisinin izleri bugün hala görülür. Zenith ve azimuth gibi kelimeler ile Yaz Üçgeni, Vega, Altair ve Deneb'deki yıldız adlarının hepsi Arapça kökenlidir.
Bugün binlerce İslami astronomi el yazması hala incelenmeyi bekliyor. Hayatını gökyüzüne bakarak geçiren bin yaşındaki bu astronomların en önde gelenleri ancak bu eserlerle gün ışığına çıkıyor.