Önce Sayın Cumhurbaşkanımız sonra da Ak Parti sözcüsü Mahir Ünal Ana Muhalefet Partisi lideri için mitomani terimini kullandı. İddialarına göre o kadar çok yalan söylüyordu ki ancak bu terimle anlaşılabilirdi. Böylelikle mitoman ve mitomani terimleri bu ara çok kullanılır oldu.
Acaba mitomani nedir? Bundan söz etmek istiyorum.
Mitomani yalan söylemeyi alışkanlık haline getirmeye, mitoman ise yalancılara verilen addır.
Aslında mitomanlara toplumda çok rastlanır. Hekimlik pratiğimde ve günlük hayatta o kadar sık bu tiplerle karşılaşıyorum ki şaşırmamak elde değil. Üstelik giderek de sayıları artıyor. Maalesef günümüz toplumları mitomanlara hoşgörülü davranıyor, müeyyide uygulamıyor. Bu yüzden de mitomanlar rahatça at koşturuyorlar.
Düşünün bir lider devamlı tutarsız ve çelişkili konuşuyor, bir dediği diğerini tutmuyor, dün dediğinin bugün zıddını söylüyor ancak yine aynı tarz siyasete devam ediyor.
Sadece siyasetçilerden değil köşe yazarlarından da bazıları böyle. Yazısını okutmak, dikkat çekmek veya toplumda odak noktası olabilmek için sık yalan şeyler yazıyor, bir de yalan yanlış olduğunu bile bile yapıyor bunu. Yalanı yüzüne vuruluyor, belgelerle saçmaladığı gösteriliyor. Utanma göstermeden köşesinde ahkâm kesmeyi sürdürüyor, üstelik başka yalanlarla.
NİÇİN YALANA BAŞVURURLAR?
Bu kişiler önceleri zor durumda olduklarında bu halin meydana getirdiği sıkıntıdan kurtulmak için veya yaptığı yanlışın cezalandırılmasından korkarak ya da dikkat çekmek için yalana başvururlar. Sonra ise giderek yalanı alışkanlık haline getirirler. Yalan artık hayatlarının bir parçası haline gelmiştir.
Mitomanlar insanları bu şekilde yalanlarla gerçek dışı fikirlerle yönlendirirler. Bundan da haz duyarlar.
KİMLER MİTOMANİYE BAŞVURUR?
- Çocukluk yıllarında ezilerek veya ihmal edilerek büyümüş kişiler. Sanki insanlardan o yılların intikamını alıyormuş gibidirler. Aşağılık veya yetersizlik komplekslerini böyle gidermeye çalışabilirler.
- Her yaptığı eleştirilmiş, beğenilmemiş çocuklar da eleştiriden kurtulmak için yalana alışabilir ve mitoman adayı olarak karşımıza gelirler.
- Ayrıca çocuklukta üzerine aşırı düşülmüş, her dediği yapılmış, yanlış yaptığında hoşgörü ile karşılanmış çocuklarda da yalan söyleme davranışı sık gelişir.
- Çocuk taklit yolu ile öğreneceğinden anne-baba yalan söyleyen kişilerse çocuk bundan olumsuz yönde etkilenir. Çünkü çocuk sürekli ebeveynlerini izler, onların davranışlarını doğru veya yanlış ayırt edemeden kendine model olarak alır. Bu da çocuğu mitoman yapabilir.
- Narsist yani kendine hayran kişilik bozukluğu olanlar. Kendilerini üstün, hatasız olduklarını gösterebilmek için yalana kolayca başvururlar.
- Yine histerik kişiliğe sahip olanlar dikkatleri üzerlerine çekmekten zevk aldıkları için yalan söylerler. Bundan da suçluluk hissi duymaz, vicdan azabı çekmezler.
- Antisosyal yani psikopat olanlar. Standartları, ölçüleri olmadığı için rahat yalan söylerler.
MİTOMANİ NASIL ANLAŞILIR?
- Bu kişiler yalanı sıradan görürler. Yalan onların hayatlarının olağan bir parçası haline gelmiştir.
- Yalan söylemekten vazgeçmezler, ısrarcıdırlar. Kendileri ile çelişkiye düşseler de yalanlarını sürdürürler.
- Bu kişiler olaya, zamana ve hitap ettikleri kişi veya kişilere karşı değişik yalanlar söyleyebilirler.
- Yalanlarından ötürü suçluluk duymaz, pişmanlık hissetmezler.
- Yalanları belgelerle, tanıklarla yüzüne vurulduğunda itiraf etmek yerine agresif ve alıngan davranışlarla konuyu örtbas etmeye uğraşırlar.
- Giderek yalanlarına kendileri de inanırlar.
- Yalanları arasında kurgusal bütünlük bulunmaz.
- O kadar rahat yalan söylerler ki onları tanımayanlar söylediklerinin yalan olduğunu tahmin edemezler. Yalan söylerken renk vermez, yalan ifadesi takınmazlar. Bu yüzden yalan makineleri bile onlar karşısında çaresiz kalır.
MİTOMANLARA NE YAPILABİLİR?
Mitomani yani yalan söyleme huyu bir hastalık değil kişilik veya karakter bozukluğudur. Bu yüzden maalesef tedavide yapılabilecek şeyler sınırlıdır.
Zaten bu kişiler de kendilerinde bir problem olduğunu kabul etmezler ve tedavi arayışı içinde olmazlar. Ancak onların yalanlarından çok rahatsız olan yakınları tarafından tedavi için getirilirler.
